«kimyo-texnologiya»

  
  
Arpaning  -  ahamiyati,  kelib  chiqi  shi,  tarqalishi,  hosildorligi    Kuzgi 
arpa  Markaziy  Osiyo  mamlakatlari,  shu  jumladan  O‘zbekistonda  ko‘p  ekiladi.  U 
asosan yem-xashak va yorma ekini sifatida yetishtiriladi. Donida oqsil miqdori kam, 
shuning  uchun  pivo  sanoati  uchun  yaxshi  xom  ashyo.  Kuzgi  arpaning  qishga 
chidamliligi  kuzgi  bug‘doy  va  kuzgi  javdarnikidan  past.  Shuning  uchun  uning 
ekilish mintaqalari cheklangan.   

---

O‘zbekistonda  kuzgi  arpa  oraliq  ekin 
sifatida oziqa uchun ham yetishtiriladi.  
Kuzgi arpani 
monokorm 
sifatida 
yetishtirish 
yem-xashak 
yetishtirishni 
ko‘paytirishda katta ahamiyatga ega.  
Sug‘oriladigan  yerlarda  kuzgi  arpa  beda 
uchun qoplama ekin sifatida ham ekiladi. Qishi 
yumshoq  mintaqalarda  kuzgi  arpa  tarqalgan. 
Uning asosiy ekin maydonlari Mar kaziy Osiyo, 
Kavkaz orti, Ukraina, Rossiyaning va  
Qozog‘istonning  janu-  bida,  Yevropa  mamlakatlarida  joylashgan. 
O‘zbekistonda ko‘p yillar kuzgi va bahori arpa ekin maydonlari deyarli teng bo‘lgan,  
hozirda  sug‘oriladigan  yerlarda  asosan  kuzgi  arpa  keng  tarqalgan,  bahori  arpa 
ko‘pincha  qoplama  ekin  sifatida  beda  bilan  ekiladi.  Kuzgi  arpa  bahori  arpaga 
nisbatan ikki baravar serhosil, ammo qishga chidamliligi pastligi bahori arpa o‘rniga 
ham kuzgi arpa ekish imkoniyatini cheklaydi. Kuzgi arpa kuzgi bug‘doy, javdar, 
tritikalega  nisbatan  erta,  O‘zbekiston  sharoitida  jazirama  issiqlar,  garmsel 
boshlanguncha  yetiladi.  Shuning  uchun  tuproq  va  havo  qurg‘oqchiligidan  kam 
zararlanadi. Kuzgi, qishki, bahordagi namliklardan yaxshi foydalanadi. Doni yirik, 
tarkibida oqsil miqdori kam bo‘lganligi tufayli kuzgi arpa eng yaxshi pivobop don 
beradi.  Poxoli,  somonining  oziqaviy  qimmati  yuqori,  100  kg  somonida  33  oziqa 
birligi saqlanadi.