Kimyo tarixi predmeti nimani o’rganadi

130. Kimyodagi evolyutsiyani bosqichlarini tushuntiring
kimyo fanidagi evolyusiyani ikki bosqichga bo’lish mumkin. Birinchi bosqichda termoyadroviy sintez natijasida kimyoviy elementlarning hosil bo’lishi bo’lsa, ikkinchi bosqich esa materiyaning kimyoviy harakat formalarining vujudga kelishidir. Shuning uchun F.Engelsning hayot kimyoviy yo’l bilan hosil bo’lgan deyishi bejiz emas. Jdanov Yu.A kimyoviy evolyusiyani uch bosqichga ajratib, kimyoviy birikmalarning hosil bo’lishi - anorganik, organik va biokimyoviy moddalar va jarayonlarning asosida vjudga kelgan degan taklifni aytgan. Natijada eng rivojlangan shaklda tirik organizmlar vujudga keldi.


131. Yerda hayotning paydo bo’lishini bosqichlari haqida ma’lumot bering
Yerda hayotning paydo bo’lishini 2 prnsip asosida tushuntirish mumkin.Birinchi bosqichda zaminda kimyoviy evolyutsiya natijasida noorganik materiallardan birinchi tirik kletka paydo bo’ldi. Ikkinchi bosqichda bu kletkalar turli yo’nalishda hozirgi planetalar bo’ylab davom etdi.Bu bosqichda tabiiy tanlanish asosiy o’rinni egalladi.


132. Evolyutsiya jarayonida kimyoviy elementlarning rolini tushuntiring
Hozirgi vaqtda 105 ta kimyoviy element mavjud bo’lib ulardan tirik sistemalarni yaratishda organogenlar xisoblangan 6 ta element- C,H,O,N,P,S qatnashib ular miqdoriy jixatdan 97,4 % ni nashkil qiladi. Ulardan tashqari yana 12 ta element ko’pchilik fiziologik axamiyatga ega bo’lgan biosistemalarning tuzilishiga qatnashadi -: Na, K, Ca, Mg, Mn, Fe, Si, Al, Cl, Cu, Zn, Co. Ularning organizmdagi og’irlik miqdori »1,6 % ni tashkil qiladi


133. Murakkab biologik sistemalarni hosil qilishdagi kimyoviy birikmalar tanlash prinsipi nimaga asoslanadi
Hozirgi vaqtda 20 mln. Ga yaqin modda sintez qilingan. Ular asosan (96% ga yaqini) organik moddalar ularni tashkil qilgan asosiy elementlar o’sha 6+12 hisoblanadi. Qolgan elemenlardan 300 mingga yaqini anorganik moddalar hisoblanadi. Tirik organizmlarning tarkibiga kirgan organic moddalar ham bir necha yuztani tashkil qiladi. Hozirgacha ma]lum bo’lgan 100 ta aminokislotadan oqsillar tarkibiga 20 tasigina kiradi. Bunda asosiy polni katalizatorlar o’ynaydi. Ularning aktivligi kimyoviy reaksiyalarda kamayadi yoki oshadi. 20 asrning 60 yillarida eksperimental yo’l bilan aniqlandiki kimyoviy evolyutsiyalarda shunday kimyoviy strukturalar tanlanib qoladiki ularda katalizatirlarning qobiliyati va faolligi oshishi eng ko’p bo’lsa.Bu qonunni MGU professori А.P. Rudenko 1964 yilda ochiq katalitik sistemalarning o’z-o’zidan rivojlanish nazariyasi deb ataydi va buni haqli ravishda 61 xemo- va biogenozning umumiy nazariyasi deb ham ataydi. Bu nazriya – katalitik sistemalarning o’z-o’zidan rivojlanishi bo’lib bunda evolyutsiyaga olib keladigan modda katalizator hisoblanadi.