Кimyo kafedrasi n. Turabov, B. A. Tuliyev Kimyo ta’lim yo’nalishi uchun analitik kimyo fanidan laboratoriya mashg’ulotlarini bajarish uchun

RUXNING BIRLAMCHI STANDART ERITMASI YORDAMIDA EDTA ERITMASINI STANDARTLASH

Standartlash usuli. Titrlash kolbasiga ruxning standart eritmasidan alikvot qism olinadi, ustiga 20 ml pHi 11 bo‘lgan amiakli bufer aralash va ozroq 0,1%-li erioxrom qorasi indikatori qo‘shiladi (odatda 0,1%-li erixrom qorasi osh tuzi bilan aralashtirib tayyorlanadi). So‘ngra hosil bo‘lgan eritmani standartlanadigan EDTA eritmasi bilan qizil-vino rangidan ko‘k (xavo) rangga kirguncha titrlanadi. Ekvivalent nuqta yaqin qolganda juda sekinlik bilan tomchilatib titrlash zarur.

Titrlash natijalari:

Rux eritmasi, ml	Sarflangan EDTA, ml
25,00	…….
25,00	…….
25,00	…….
O‘rtachasi	…….

Rux eritmasi normalligi=…….ekv/l.
EDTA eritmasining normalligi quyidagi formula orqali hisoblanadi:



NAZORAT ISHI: ERITMADAGI RUX (YOKI BOSHQA KATION) MIQDORINI EDTA STANDART ERITMASI YORDAMIDA ANIQLASH
Metodning moxiyati. Aniqlash metall kationini EDTA ning standart eritmasi yordamida pH 10-11 bo‘lganda metalloxrom indiktor-erioxrom qorasi ishtirokida titrlashga asoslangan.
Titrlashga ishqoriy metallar, ammoniy, kumush, talliy (I) kationlari xalaqit bermaydi. Boshqa kationlarning xalaqit beruvchi ta’siri tegishli reagentlar yordamida bartaraf qilinadi.
Kerakli reagentlar: 1) EDTA ning 0,05 n standart eritmasi, 2) ammiakli bufer aralashma, 3) 1%-li erioxrom qorasining osh tuzidagi aralashmasi.
Analizni bajarish usuli. Analiz qilinadigan namunaning kerakli tortimini 250 ml li o‘lchov kolbasiga solinadi, suvda yoki suyultirilgan HCl da eritiladi, belgisigacha suv solib aralashtiriladi va titrlash kolbasiga alikvot qism olib titrlanadi. Titrlash xuddi EDTA ni standartlashdagi kabi bajariladi (yuqoridagi ishga qarang).
Tortish natijalari:
Byuksning analiz qilinadigan modda bilan massasi=…….g.
Bo‘sh byuksning massasi=…….g.
Tortim=…….g.
(agar analiz uchun tayyor eritma berilsa, u holda tortim massasini o‘qituvchi ko‘rsatadi).
Titrlash natijalari:

Rux eritmasi, ml	Sarflangan EDTA, ml
25,00	…….
25,00	…….
25,00	…….
O‘rtachasi	…….

EDTA eritmasining normalligi=……g.
Aniqlanadigan metalning ekvivalent massasi=……g
Alikvot ko‘paytuvchi f=……..

Analiz natijasi (10) yoki (11) formula orqali hisoblanadi. Analiz natijalarini statistik qayta hisoblash odatdagi sxema bo‘yicha amalga oshiriladi.