Kimyo” kafedrasi “Himoyaga tavsiya etildi”

Kimyoviy xossalari. Oltin suv, kislotalar, kislorod, nitrat kislota, sulfat kislota ta’sirida oksidlanmaydi. Oltin galogenlar bilan odatdagi sharoitda juda oz ta’sirlashadi, lekin ftor bilan 300—400°C da ta’sirlashadi. Xlorning suvdagi eritmasi uni oson oksidlaydi:

2Au + 3Cl₂ = 2AuCl₃

Bu reaksiya xlor ioni ishtirokida tezlashadi. Bunda suvda eruvchan H[AuCl₄] kompleksi hosil bo‘ladi.

Oltin sianid ionlari ishtirokida tez oksidlanadi:

4Au + 0₂ + 8KCN + 2H₂0 = 4K[Au(CN)₂] + 4KOH

Oltin zar suvida eriydi:

3HCl + HNO₃ + Au = AuCl₃ + NO + 2H₂0

Olinishi. Oltin rudalarni yuvish orqali olinadi. Yoki uning simob bilan amalgamasini parchalash orqali olinishi m um kin. Hozirgi kunda oltin olishning sianidli usuli bor. Bu usulga ko‘ra ruda kaliy sianid yoki natriy sianid bilan yuviladi:

0₂ + 8KCN + 4Au + 2H₂0 = 4K[Au(CN)₂]+ 4K0H

Eritmadan oltin boshqa biror metall (Zn,Fe) bilan ajratib olinadi:

2K[Au(CN)₂] + Zn = K₂[Zn(CN)₄] + 2Au

Ishlatilishi. Dunyoda ishlab chiqariladigan oltinning ko‘p miqdori davlat omborlarida valuta zaxirasi sifatida saqlanadi. Oltin asosan taqinchoqlar tayyorlash uchun ketadi. 1000 qism qotishmaga nisbatan oltinning massasi ko'rsatiladi. Bu yerda tamg‘a bor. 750, 583, 500 va 375 tamg‘a qo‘yiladi. Ko‘rsatilgani oltin, qolgani qo‘shimchalar. Shu paytgacha topilgan tug‘ma oltinning eng katta miqdori 112 kg bo'lib, Janubiy Afrika Respublikasida kavlab olingan. 1800-yilda dunyo bo'yicha 181 tonna, 1900-yilda 400 tonna, 1970-yilda 1500 tonna oltin (sobiq SSSR hisobga olinmagan) ishlab chiqarilgan.