Kimyo bakalavr) 2021-2022 o’quv yili I semester uchun II kurs (III semestr) namangan – 2021

1. O’yuvchi ishqorlar NaOH va KOH Mn²⁺ ioni bilan kislotalarda eriydigan, lekin ishqorlarda erimaydigan och cho’kma Mn(OH)₂ hosil qiladi:

Mn²⁺ + 2OH^-  Mn(OH)₂

cho’kma havoda to’rt valentli marganets birikmasiga, aniqrog’i manganit kislotaga MnO(OH)₂ (yoki H₂MnO₃) qadar oksidlanishi sababli tezda xiralanadi. Agar marganets (II) tuziga ishqordan tashqari, oksidlovchilar (vodorod ‘eroksid yoki bromli suv) ta’sir ettirilsa, darhol MnO(OH)₂ hosil bo’lib, to’q qo’ng’ir cho’kma holida cho’ka boshlaydi:

Mn²⁺ + 2OH^- + H₂O₂  MnO(OH)₂ + H₂O

MnO(OH)₂ cho’kmasi Mn(OH)₂ dan farq qilib suyultirilgan H₂SO₄ da erimaydi. Biroq agar H₂SO₄ dan tashqari H₂O₂ eritmasidan ham 1-2 tomchi qo’shib qizdirilsa, MnO(OH)₂ erib ketadi (tekshirib ko’ring). Bunda (ya’ni kislotali muhitda) H₂O₂ Mn^+IV ga xuddi qaytaruvchidek ta’sir etib, o’zi erkin kislorodgacha oksidlanadi:

MnO(OH)₂ + 2H⁺ + H₂O₂  Mn²⁺ + 3H₂O + O₂

MnO(OH)₂ cho’kmasini Sulfat kislotada erishida eritmaga nitratlarga (NaNO₃ yoki KNO₃ ga qadar) oksidlanadigan nitritlar (NaNO₂ yoki KNO₂) eritmasini qo’shib ham marganets (IV) ni marganets (II) ga qaytarish mumkin. Xlorid kislota Sulfat kislotadan farq qilib, MnO(OH)₂ ni erita oladi (qizdirilganda). Bunda Cl^- ioni qaytaruvchi rolini o’ynaydi va o’zi Cl₂ gacha oksidlanadi:

MnO(OH)₂ + 4H⁺ + 2Cl^-  Mn²⁺ + 3H₂O + Cl₂