Кимёда компьютер моделлаштириш нима?

17. Квант кимѐнинг ―Экспериментал усуллари‖ ҳақида қисқача маълумот келтиринг. Уларнинг компьютер кимѐсидаги роли нимадан иборат.
Квант кимѐнинг ―Экспериментал усуллари‖ ҳақида қисқача маълумот келтиринг. Bugungi kunda, ko’pchilik hisoblash majmualari uchun MM usullari yaratilgan va kiritilgan: MM va MM+ eksperemental usullar hisoblanadi
1. MM2(ChemOffice);
2. MMX (PCModel);
3. MM+, Amber, OPLS, BIO+ (HyperChem);
4. Ghemical, MMFF94, MMFF94s, UFF (Avogadro);
5. UFF, Dreiding, Amber (Gaussian).
UFF-universal force field (Universal kuch maydoni), MMFF-Merk Molecular Force Field.
MM usuli kvant-kimyoviy usullarga nisbatan juda tezkor usul sanaladi. Lekin, aniqligi yarim empirik va noempirik usullarnikiga nisbatan past. MM usullarida N, O kabi atomlaridagi bog’lanmagan elektron juft ta’sirlashuvlari to’liq inobatga olinmagan. Tautomerlar, konformerlar va boshqa birikmalarning umumiy energiyasi hisobida tajriba bilan mos tushadigan ma’lumotlar olingan.
Ayrim MM usullari atom zaryadlari va hosil bo’lish issiqligini hisoblashga parametrlangan.
Keyingi vaqtlarda MM usulining tezkorligi asosida kvant-kimyo va MM usullari birlashtirgan, gibrid usullar (QM/MM) yaratish ustida izlanishlar olib borilmoqda. Bunga misol qilib Morokumaning ONIOM usulini misol qilib keltirish mumkin.
18. Кимѐда қўлланиладиган компьютер дастурлари ва уларнинг имкониятлари.
ChemDraw, ChemWindow va IsisDraw programmalarida birikmalarning faqat ikki o’lchamli geometriyasi chizilishi mumkin. Bu programmalarda chizilgan geometriyalar qvant-kimyoviy hisoblashlarga yaroqsiz. Ammo, ChemOffice programmasi ikki o’lchamli birikma geometriyasini uch o’lchamli holatga o’tqaza oladi ChemOffice keng imkoniyatga ega, kimyogarlarga to’liq ko’makchi vazifasini o’tay oladigan programma (pullik).
ChemOffice programmasi quyidagi tarkibiy qismlardan iborat:
1. ChemDraw;
2. Chem 3D;
3. ChemFinder.
ChemDraw birikmalarning ikki o’lchamli tuzilish formulalarini chizish mumkin. Chizilgan strukturani nomlash mumkin (Structure→Convert Structure to Name) va nom asosida struktura chizish mumkin (Convert Name to Structure). Birikmalarning nazariy PMR va ¹³C YaMR spektrlarini chizishi mumkin. Undan tashqari birikmalarning fizikaviy xossalarini (t_qayn., t_suyuq va b.) hisoblash mumkin.
Chem3D –ko’pgina programmalar uchun interfeys vazifasini o’taydi. Yana shuningdek, Chem3D –da birikma uchun 50-dan ortiq deskriptorlarni hisoblash mumkin. ChemOffice tarkibiga kiruvchi ChemFinder for Office programmasi kompyuterda mavjud bo’lgan fayllar orasidan istalgan kimyoviy birikmani *.skc (Isis Draw), *.chm (ChemDraw) va *.cwg (ChemWindow) fayllaridan qidiradi:
HyperChem programmalar majmuasida, xuddi Avogadro programmasidek, “Draw” vositasidan foydalanib birikma strukturasini chizish va uni Mopac hamda boshqa kvant-kimyoviy hisoblash usullari uchun input fayllar tayyorlash mumkin. HyperChemda birikmalarni molekulyar mexanika, yarim 63empirik, noempirik hamda DFT usullari bilan hisob-kitoblar qilish mumkin. Infraqizil va ultrabinafsha
spektrlarini hisoblash mumkin.