Кичик гуруҳ (3-4 ёш)

Ўқув йили охирида бола: 
- Ўзбекистоннинг Мустақиллик кунини, давлатимиз рамзлари: герб, 
байроқ, мадҳияни. Ўзбекистоннинг пойтахти – Тошкент эканлигини 
билади; 
- Ўзбекистонда давлат тили – ўзбек тили эканлигини билади; 
- ўзи яшайдиган кўча, маҳалла, қишлоқ, туман ёки шаҳарнинг номини 
билади; 
- худуддаги ёдгорлик бинолари ва бошқа тарихий манбалар ҳақида 
тушунчага эга; 
- Буюк алломалардан: Ал Беруний, Абу Али ибн Сино, Мирзо 
Улуғбек, Алишер Навоий, Камолиддин Беҳзод ҳақида маълумотга 
эга; 
- Буюк саркардалардан: Амир Темур, Заҳириддин Муҳаммад Бобур, 
Жалолиддин Мангуберди ҳақида билади; 
- умумхалқ 
байрамлари Мустақиллик куни, Ўқитувчилар ва 
мураббийлар куни, Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси 

---

175 
қабул қилинган кун, Янги йил байрами, Халқаро хотин-қизлар 
байрами, Наврўз байрами, Хотира ва қадрлаш куни байрамлари 
ҳақида тушунчага эга; 
- ҳарбий қўшинлар ва уларнинг вазифаси ҳақида маълумотга эга; 
- халқ амалий санъати, миллий ҳунармандчилиги ҳақида тасаввурга 
эга; 
- ўзининг мустақил далилларини келтириб, воқеаларни муҳокама қила 
олади;
- йўлда ҳаракатланиш ва кўчада ўзини тутиш қоидаларини билади; 
- одамнинг бир неча органлари ва уларнинг вазифаларини билади 
(ўпка билан нафас оламиз, юрак уради, жигар қонни тозалайди …); 
- одам ва ҳайвон ўртасидаги бир неча фарқланувчи ва умумий 
жиҳатларни айта олади. 
 
Табиат билан таништириш 
(6-7 ёш) 
Жонсиз табиат. Боланинг ўзи учун янги бўлган нарсаларнинг 
хусусиятларини билиб олишга қизиқишини рағбатлантириш. Ҳавонинг 
хусусиятлари билан таништириш. Бола учун тушунарли воситалар 
ёрдамида ҳаво ҳамма жойда: сувда, ғиштда, ерда ва бошқаларда 
мавжудлигини тажрибалар орқали кўрсатиш. Ҳавонинг қайишқоқ бўлиши, 
маълум ҳажмни эгаллаши (совун кўпикларини пуфлаш, шарларни пуфлаш) 
мумкинлигини кўрсатиш. Ҳаво ҳаракатланади, шамол дарахтларни эгади,
буюмларни жойдан-жойга кўчириши ва шунингдек, ҳаракатга қаршилик 
кўрсатиши мумкин. 
Бола ўзининг мустақил далилларини келтириб, воқеаларни муҳокама 
қилишини рағбатлантириш. Болага шамол қандай пайдо бўлишини оддий 
мисоллар билан тушунтириш. Шамол-ҳавонинг ҳаракати деган хулосага 
амалий тажрибалар (қоғоз парчаларини стол устига сочиб, дафтар билан 
елписак, улар учиб кетади. Пуфланган шар оғзини қоғоз парчаларига 
тўғрилаб бўшатсак, шардан чиқаётган ҳаво қоғоз парчаларини учириб 
юборади) орқали тушунтиришга эришиш. 
Ҳаво ва сув билан амалий тажриба ўтказиш орқали ҳаво ҳақидаги 
тушунчаларини кенгайтириш, шарни пуфлаганда шарнинг ичида ҳаво 
пайдо бўлиши, сув солинган тоғоранинг ичига шарни солиб, ундан аста-
секин ҳаво чиқарилса, сув юзасида майда кўпикчалар пайдо бўлишига 
боланинг эътиборини қаратиш.
Болани магнитнинг тортиш ва ўзидан итариш хусусиятлари билан 
таништириш. Магнит ўзига металл буюмларни тортиши ҳақида тушунча 
бериш, магнитнинг тортиш хусусияти тўсиқлар ортида ҳам намоён бўлади: 
агар темир буюмлар сув ичида, қоғоз, пластмасса, ёғоч, картон ортида 
турган бўлса ҳам магнитга тортилади. 
Боланинг табиат ҳодисаларининг оддий сабаб-оқибат алоқаларини 
билишга қизиқишини рағбатлантириш. Табиатда ёмғир ёғиш ҳодисаси, 
булутларнинг қандай пайдо бўлишини, сувнинг буғланиши бўйича оддий 

---

176 
амалий тажрибалар ўтказиш йўли билан тушунтириш.
Ер юзидаги турли 
сув ҳавзалари сатҳидаги сув буғланиб, тепага чиқади, у ерда булут 
шаклига кириб, катталашади, сўнгра совиб, пастга ёмғир бўлиб тушади, 
деган хулосага келишларига ёрдам бериш
.
Бир хил катталикдаги идишларда турли нарсалар (қум, қоғоз 
бўлаклари, пахта, майда тошчалар) ҳар хил оғирликда бўлишини 
тушунтириш.
Тоғ, ўрмон, денгиз, дарё каби атамаларни солиштириш, фарқини 
ажратиш, уларда яшайдиган ҳайвонлар ва ўсимликлар ҳақида қисқача 
маълумот бериш.