Kichik biznes

Qarz berishning xatar darajasi . Agar qarzning qaytib kelishi kafolatlansa, foiz past, agar bu xatarli bo' lib, qarz qaytishi shubhali bo' Isa, foiz yuqori bo'ladi. Odatda, moliyaviy baquvvat va nufuzli finnalar uchun foiz tayinlanadi. Yuqori va past foiz o'rtasidagi farq pul egalari uchun ma'lum darajada qarz xatarini kamaytiradi, chunki bir yerda foizning kamligi, boshqa yerda uning ortiq b·o lishi bilan qoplanadi.

4. 
   Kichik biznes va tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiy samaradorligi
   

Iqtisodiy samaradorlikning mohiyati. Bozor iqtisodiyotiga o'tish xo'jalik yuritishning oqilona yo'llarini izlab topishni talab qiladi. Bu esa materiallar va xomashyoni tejab-tergab sarflash, dastgoh va uskunalardan yaxshiroq foydalanish, xodimlar ish unumdorligini oshirish, mahsulot birligiga to'g'ri keladigan xarajatlarni pasaytirish, pirovardida, korxona rentabelliligi va foydaliligini oshirishni k·o zda tutadi.

Ko'rsatib o'tilgan omillarning barchasi ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligiga erishish tushunchasiga birlashadi. Korxona xo'jalik faoliyatining yakuniy natijasi (foyda)ni unga erishishga sarflangan resurslar bilan taqqoslash ishlab chiqarishning samaradorligini aks ettiradi. Samaradorlikning oshishi xarajatlar birligiga to' g' ri keladigan iqtisodiy natijalarning ko'payishi bilan ifodalanadi. Samaradorlik xo'jalik yuritish mexanizmining takomillashganlik darajasidan, biznesni to'g'ri yo'nalishda olib borilayotganligidan darak beradi.

Samaradorlikning ta'rifi asosida ishlab chiqarish xarajatlarining tarkibi va hajmi yotadi. Xarajatlar korxonaning ishlab chiqarish va tijorat faoliyatini amalga oshirishda zarur omillar (sarmoyalar, mehnat resurslari, tabiiy resurslar, tadbirkorlik faoliyati) uchun sarflangan mablag'larning pulda aks ettirilishidir. Ular mahsulot tannarxi ko'rsatkichida namoyon bo' lib, barcha moddiy xarajatlar, mahsulotni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari, mehnatga haq to·lash xarajatlarining puldagi ifodasidir.

Ishlab chiqarishning barcha xarajatlarini ikki gruhga: domiy va o'zgaruvchan xarajatlarga bo'lish mumkin.

Ishlab chiqarish xarajatlarining bunday bo' linishi korxonalar faoliyati samaradorligining har xii ko' rsatkichlarini aniqlash uchun zarurdir. Ishlab chiqarish samaradorligini aniqlash uslubi umumiy xarajatlar va ularning ayrim turlarini xo'jalik faoliyatining natijalari bilan taqqoslashdan iboratdir. Buning uchun turli xii ko'rsatkichlardan foydalaniladi.

Bunda barcha ko'rsatkichlami quyidagi uchta guruhga birlashtirish maqsadga muvofiqdir: xo'jalik faoliyatini umumlashtiruvchi ko'rsatkichlar; resurslarning ayrim turlaridan foydalanish samaradorligi ko'rsatkichlari; moliyaviy faoliyatni baholovchi ko' rsatkichlar.