Kichik biznes vа xususiy tаdbirkorlik ijtimoiy- iqtisodiy rivojlаnish gаrovidir reja: Oʼzbekistonda kichik biznesni belgilovchi mezon sifatida koʼrsatkichlari

Takrorlash uchun savollar va topshiriqlar:
1. Oʼzbekistonda kichik biznesni belgilovchi mezon sifatida qandaykoʼrsatkichlardan foydalaniladi?
2.Xorijiy mamlakatlarda kichik biznesni belgilashda qandaykoʼrsatkichlardan foydalaniladi?
3.Nima uchun kichik biznes korxonalari milliy iqtisodiyning poydevori hisoblanadi?
4.Oʼzbekistonning yalpi ichki mahsulot ishlab chiqarish xajmida kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subʼektlarining ulushi qanday?
5.Rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyida kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning xissasi qanday?


12- MАVZU. IQTISODIY RIVOJLАNISHNI TАMINLАSHDА QULАY INVESTITSION MUHITNING YARАTILISHI
REJA:
1. Investitsiya faoliyati mohiyati
2. Investitsiya faoliyatini davlat tomonidan boshqarish
3. Xorijiy investitsiyalar uchun Oʼzbekiston Respublikasida yaratilgan imkoniyatlar
1. Investitsiya faoliyati mohiyati

1.Investitsiyalar deganda barcha turdagi milliy va intelektual boyliklar tushunilib, ular tadbirkorlik faoliyati obʼektlariga yunaltirilib daromad keltirishi yoki biror-bir ijobiy samaraga erishishi zarur. Investitsiyalar kapital quyilmalar shaklida xam amalga oshiriladi, hamdaoʼzidagi yangi surilishlariga, kengaytirishga, rekonstruktsiyaga va faoliyat kursatayotgan korxonalarni texnik qaytajihozlashga, uskunalar, inventarlar, loyixaviy mahsulotlar sotib olishga sarf- harajatlarni mujassamlashtiradi.

Investitsiyalar turli shakllarda amalga oshiriladi va ularni tahlilqilish, rejalashtirish uchun alohida xususiyatlaridan kelib chitstsan holdaguruhlashtiriladi.
Birinchidan, quyilish obʼektiga sarab investitsiyalar real va moliyaviy shakllarga ajratiladi.
Real investitsiyalar (kapital quyilmalar) - pul mablagʼlarini korxonaning moddiy va nomoddiy aktivlariga sarflanishidan iborat.
Moliyaviy investitsiyalar kapitalni, tulov va moliyaviy majburiyatlarning barcha turlarini oʼzida mujassamlashtiruvchi, moliyaviy aktivlarga joylashtirilishini anglatadi.
Investitsiya muhiti obʼekt kategoriyasi boʼlib, har bir alohida olingan vaqt doirasida investorlar uchun xakikatda mavjud boʼlgan shart-sharoitlar majmuasini aks ettiradi. Lekin xozirgi sharoitda investitsiya muhiti faqat davlat organlari taʼsiri ostida shakllanmokda. Аlbatta, bu ishlarni amalga oshirishda jahon tajribasidan, jumladan xorijiy investitsiya bilan tashkil etilib, yuksak iqtisodiykoʼrsatkichlarga erishgan kompaniya va firmalar tajribasidan kengrok foydalanish kerak. Bu jarayonni amalga oshirishda milliy xususiyatlarni xam hisobga olish lozim.
Davlat xokimiyatining taʼsirchanligi investitsiya muhitini aniqlovchi omillardan biridir. Shundan kelib chikib, har bir kapital jalb kiluvchi mamlakat maʼlum bir investitsiya tizimiga egaligini taʼkidlash mumkin. Bu tizim xuqukiy meʼyorlar va muassasalardan iborat xorijiy investitsiyalarni qabul qilish tizimi va investitsiya muhitini oʼz ichiga oladi. Xorijiy kapitalni qabul qilish tizimi investitsiya muhitining komponenti boʼlib xizmat qiladi va unga nisbatan mustaqil ravishda tashkil etiladi. Chunki u investitsiya muhitini oʼzgartirishga kodirdir. Xorijiy investitsiyalarni qabul qilish tizimi qabul kiluvchi tomonni xorijiy kapitalni milliy iqtisodiyga qulay ravishda kirib kelishini namoyon etsa, investitsiya muhiti kirib kelgan kapitalni mamlakat ichida optimal ravishda oʼsib borish vaziyatiga baho beradi.
Xorijiy investitsiyalarni jalb etish orqali sanoatni yangi zamonaviy texnologiyalar bilan, qishloqxoʼjaligida qayta ishlovchi sanoat majmuini va boshqa sohalarda tub oʼzgarishlar yasash mumkin. Shunday ijobiy ishlarni amalga oshirish uchun xorijiy investorlarga qulayboʼlgan investitsiya muhitini yaratib berish kerak.
Investitsiya muhiti- juda keng maʼnoda ishlatiladigan tushuncha boʼlib, investor tomonidan hisobga olinadigan barcha muammolar va masalalarni oʼz ichiga kamrab oladi. Investor tomonidan maʼlum bir davlatga investitsiya qilishning qulay va noqulay tomonlari baholanadi, shu bilan bir katorda, oʼz kapitalini kiritmokchi boʼlgan mamlakat mafkoʼrasi, siyosati, iqtisodiyi va madaniyatiga katta ahamiyat beriladi. Investitsiya muhiti har tomonlama chuqurtahlilqilinishi asosida investitsiya riski aniqlanadi. Investitsiya muhiti va risk darajalari bir- birlariga teskari nisbatdadir. Investitsiya muhiti kanchalik qulayboʼlsa, investorning tadbirkorlik riski shunchalik past darajada boʼladi va bu investorlarning kirib kelishini koʼpaytiradi. Аksincha, investitsiya muhiti noqulayboʼlsa, risk darajasi Yuqoriboʼladi. Bu esa investitsiya qabul kiluvchining sarf-harajatlarining oʼsishiga olib keladi. Shunday kilib, investitsiya muhitining holati faqat investor uchun emas, balki investitsiya qabul kiluvchi uchun xam muhimdir.