Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

1.  Statistika  usuli.

  Bu  usul  baxtsiz  hodisalarning  umumiy  statistik 

hisobga  olingan  sanoat  jarohatlanishining  materiallarini  tahlil  qilishga 

asoslangan.  Bu  usul  sanoat  jarohatlanishini  tahlil  qilish  uchun  asosiy 

material  bo’lishdan  tashqari,  baxtsiz  hodisalarni  kamaytirishda  chora-

tadbirlar  ko'rish  uchun  amaliy  ma'lumot  beradi.  Bu  usul  bilan  sanoat 

jarohatlanishini  aniqlovchi  chastota  koeffitsiyenti  va  jarohatning  og'irligi 

koeffitsiyentining o'rtacha ko'rsatkichini olish imkoniyatini beradi. 

Baxtsiz  hodisalarning  takrorlanish  koeffitsiyentini,  1000  ishchi 

hisobiga, ma'lum vaqt davomida sanoat korxonasida kelib chiqqan baxtsiz 

hodisalarning  o'rtacha  miqdorini  quyidagi  formula  orqali  aniqlash 

mumkin: 

 

k=

T

P

x1000 

 

bunda,  P  —  ma'lum  vaqt  ichidagi  jarohatlanganlar  soni;  T  —  shu 

vaqt ichida korxonada ishlagan ishchilar soni. 

Jarohatlanish  koeffitsiyenti  mashinasozlik  sanoatining  qaysi 

korxonasida  baxtsiz  hodisalar  ko'proq  vujudga  kelayotganligi  haqida 

ma'lumot beradi. 

---

 

 

163 

Baxtsiz  hodisaning  og'irlik  koeffitsiyentini,  ya'ni  har  bir  jaro-

hatlanishning  o'rtacha  yo'qotilgan  ish  kunlari  hisobini  ko'rsatuvchi  K  ni 

quyidagi formula bilan aniqlash mumkin: 

K=





, 

bunda,  П  —  hamma  baxtsiz  hodisaga  uchraganlar  tomonidan 

yo'qotilgan ish kunlari soni; P — shu davrda baxtsiz hodisaga uchraganlar 

soni. 

Shuni aytib o'tish kerakki, bu ko'rsatkich haqiqiy og'ir jarohatlanish 

belgilarini  ko’rsata  olmaydi,  chunki  uning  tarkibiga  nogironlik  va  o'lim 

bilan  tugagan  baxtsiz  hodisalar  kiritilmagan.  Yo'qotilgan  mehnat 

qobiliyatining  ishchi  kun  miqdorini  1000  kishiga  keltirib,  quyidagi 

formula bilan aniqlash mumkin:  

K

og'ir

=

P

T

 xl000, 

bu ko'rsatkich orqali jarohatlanish dinamikasi va baxtsiz hodisaning 

og'irlik asoratini aniqlash mumkin. 

Statistika  usulini  ikkiga  bo'lib  qarash  qabul  qilingan:  bular  gruppa 

usuli va topografiya usulidir. 

Gruppa  usuli.

  Statistik  usulning  tarkibiy  qismi  hisoblanadi  va 

baxtsiz hodisalarning bir xil sharoitlarda va ayrim belgilari bilan (masalan, 

vaqti  va  sodir  bo'lgan  joyi,  baxtsiz  hodisaning  xususiyatini  va  h.k.) 

gruppalangan holda, takrorlanishini aniqlash imkoniyatini beradi.