Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Topografik usul.

 Bu usul ham gruppa usulining ko'rinishlaridan biri 

bo'lib,  quyidagi  hollarda  qo'llaniladi:  gmppa  usulida  keltirilgan  baxtsiz 

hodisalar  haqidagi  ma'lumotlarni  har  xil  shaitli  belgilar  bilan  belgilab 

(masalan,  H-I),  ish  uchaskalarining  planida  baxtsiz  hodisa  yuz  bergan 

joylarga  qo'yib  chiqiladi.  Bu  usulda  ma'lum  ish  uchastkalarida  baxtsiz 

hodisalarning takrorlanishi haqida ko'rgazmali ma'lumot olinadi. 

Har qanday statistik tekshirish kabi, bu usul bilan baxtsiz hodisalarni 

tahlil qilish ham olingan materialni, asosan baxtsiz hodisa haqida tuzilgan 

H-I  formadagi  aktni  har  tomonlama  o'rganiladi.  Akt  bo'yicha  baxtsiz 

hodisa  yuz  bergan  joy,  jarohatlanish  tavsifi,  og'irlilik  darajasi,  sutkaning 

qaysi vaqtida yuz berilganligi haqidagi ma'lumotlar bo'yicha taqsimlanish 

belgilari aniqdanadi. 

Statistik  usulda  aniqlanishicha  asosiy  baxtsiz  hodisalar  kechki 

smenada va ishchilarning ish staji kam bo'lganlariga, 50% atrofida baxtsiz 

hodisalar to'g'ri keladi. 

Bularni  hisobga  olib,  baxtsiz  hodisalarni  kamaytirishning  amaliy 

tadbirlarini ko'rish imkoniyati tug'iladi. 

---

 

 

164 

 Bu  usulning  mohiyati,  baxtsiz  hodisa  yuz  bergan  ayrim  sex 

uchastka  yoki  ishlab  chiqarish  xonasini  chuqur  va  har  tomonlama 

o'rganish  asosida  olib  boriladi.  Asosiy  diqqat-e'tibor  texnologik 

jarayonlarning  cheklanishi,  ayrim  ish  usullari,  ishlab  chiqarishning  xavfli 

lahzalari  va  sanitar-gigienik  mehnat  sharoitiga  qaratilishi  kerak.  Ushbu 

korxonalarda  ro'y  bergan  baxtsiz  hodisalar,  avariyalar  va  kasb 

kasalliklarining sabablari aniqlanadi va o'rganiladt. 

Xuddi shunday tahlillar turdosh korxonalar bo'yicha ham o'tkaziladi. 

Monografik  usul  ishlab  chiqarish  sharoitida  kelib  chiqishi  mumkin 

bo'lgan  potensial  baxtsiz  hodisalarni  aniqlash  imkoniyatini  beradi. 

Shuningdek,  qurilayotgan  yoki  loyihalanayotgan  bunday  korxonalarda 

aynan  o'xshash  baxtsiz  hodisalarning  kelib  chiqmasliklarini  ta'minlashga 

harakat  qilinadi.  Bu  usul  xulosalari  asosida  loyhalanayotgan  sarioat 

koixonalarida  texnologik  jarayonlarni  o'zgartirish  va  mukammallashtirish 

chora-tadbirlari ko'riladi.