Kelib chiqishi yoki birlamchi ashyosi bo‘yicha

Vazifasi bo‘yicha moylovchi materiallar quyidagi moylarga bo‘linadi:

Motor moylari – IYoDlarni moylash uchun mo‘ljallangan. Vazifasi bo‘yicha ular dizellar, benzinli va aviatsiya dvigatellari uchun moylarga bo‘linadi. Ishlab chiqarish usuli bo‘yicha ular distillyat, qoldiq, kompaundlangan va quyuqlashtirilgan (polimer prisadkali) moylarga bo‘linadi;

19. Бензиннинг коррозион хоссалари. Бензиннинг октан сони. Бензиннинг таркибидаги сув ва механик аралашмалар. Бензин маркалари, уларни олиш усуллари ва уларнинг қўлланилиши

Benzinning korrozion xossalari. Ishlatilish jarayonida avtomobil benzinlari turli metallar va qotishmalar bilan kontaktda bo‘ladi va ularni korroziyalaydi. Rezervuarlar, quvurlar, yonilg‘i baklari, dvigatel detallari va h.k.lar korroziyalanadi. Yonilg‘ida kimyoviy aktiv birikmalar (organik kislotalar, oltingugurtli birikmalar, suvda eruvchi kislotalar va ishqorlar)ning bo‘lishi uning korrozion aktivligini belgilaydi hamda dvigatel ekspluatatsion ko‘rsatkichlarini yomonlashtiruvchi qatlamlar hosil qiladi.

Oktan soni. Yonilg‘ining oktan soni - uning detonatsiyaga chidamliligini o‘lchaydigan shartli birlikdir. Oktan soni son bo‘yicha sinovning standart sharoitida ushbu yonilg‘ining detonatsiyaga chidamliligiga ekvivalent bo‘lgan Etalon yonilg‘i (aralashma – izooktan n-C₈H₁₈ bilan normal geptan n-C₇H₁₇) tarkibidagi izooktanning hajm bo‘yicha foiz salmog‘iga teng bo‘ladi. Izooktanning detonatsiyaga chidamliligi 100 ga teng deb, n-geptanning detonatsiyaga chidamliligi esa 0 ga teng deb qabul qilingan. Etalon aralashma tarkibidagi bu komponentlar miqdorini o‘zgartirib, uning detonatsiyaga chidamliligini 0 dan 100 gacha o‘zgartirish mumkin. Masalan, agar Etalon aralashmada hajmi bo‘yicha 80 % izooktan va 20% geptan bo‘lsa, bunday aralashmaning OS 80 ga teng bo‘ladi.

Detonatsiya. Detonatsiya (detonatsiyali yonish) – bu majburan alangalanadigan dvigatellarda ishchi aralashma nonormal yonishining bir turidir.

Detonatsiya paydo bo‘lishining fizikaviy sharoiti shundaki, aralashmaning bir qismi, unga alangalanish o‘chog‘idan alanga fronti yetib kelguncha, o‘z-o‘zidan alangalanish haroratidan yuqori haroratgacha qiziydi. Bunda paydo bo‘ladigan o‘z-o‘zidan alangalanish – portlash tavsifiga ega bo‘lib, tovushdan katta tezlikda zarbiy (detonatsiyali) to‘lqin ko‘rinishida tarqaladi (2.7-rasm).

Detonatsiyaning tashqi ko‘rinishi – yonish kamerasi devorlaridan qaytarilayotgan detonatsiya to‘lqinlaridan hosil bo‘ladigan yuqori tondagi shovqinli metall tovushidir.

2.7-rasm. Detonatsion yonish

Detonatsiyaga chidamlilik yonilg‘ining oktan soni (OS) bilan baholanadi. Foydalanilayotgan yonilg‘ining OS qanchalik katta bo‘lsa (boshqa sharoitlar bir xil bo‘lgan taqdirda) detonatsiya sodir bo‘lishi ehtimoli shunchalik kam bo‘ladi.

Benzinlarning markalari va ularni olish usullari