Kelib chiqishi yoki birlamchi ashyosi bo‘yicha

Termooksidlovchi stabillik. Dvigatel ishlash sharoitida motor moyida chuqur o‘zgarishlar ro‘y beradi; bu o‘zgarishlar motor moyining fizikaviy va kimyoviy xossalarining o‘zgarishiga olib keladi. Bunday o‘zgarishlar natijasida moyda smolali moddalar, asfaltenlar, karbenlar ko‘rinishida neytral mahsulotlar va chuqur oksidlanishning boshqa birikmalari hamda organik kislotalar, oksikislotalar, yestolidlar va sh.k.lar ko‘rinishidagi kislotali moddalar to‘planadi. Moyning oksidlanish mahsulotlari porshen guruhi detallarida lok va so‘xta hosil bo‘lishiga sabab bo‘ladi, bu esa porshen halqalarining «o‘tirib qolishi»ga olib kelishi mumkin. Motor moyi yuqori termooksidlovchi stabillikka ega bo‘lishi, ya’ni yuqori harorat ta’sirida porshen guruhi detallari sirtida lok qatlamlari hosil qilmasliklari kerak.

Moylarning xossalari va ularni baholash metodlari

Moyning qarishi changlar, yeyilish va yonilg‘i yonishi mahsulotlari bilan ifloslanishi va uglevodorodlardagi fizikaviy-kimyoviy o‘zgarishlar natijasida sodir bo‘ladi.

Moy qarishi natijasida:

• 
  porshen halqalari kokslanishi;
  
• 
  klapanlarning yo‘naltiruvi vtulkalarda tiqilib qolishi;
  
• 
  klapanlar kuyishi;
  
• 
  nasoslarning qabul qiluvchi teshiklari, filtrlari, moylash tizimi kanallari kesimlari torayib qolishi;
  
• 
  detallar korroziyasining ortishi;
  
• 
  abraziv yeyilish paydo bo‘lishi mumkin.
  

Motor moylarining ekspluatatsion xossalariga – birinchi navbatda ishqalanishga energiya yo‘qotilishi, ishqalanuvchi yuzalar yeyilishi, dvigatelda yopishma qatlamlar hosil bo‘lishi, detallar korroziyasi va past haroratda dvigatelni o‘t oldirishga ta’sir qiluvchi xossalari kiradi. Bu xossalardan eng asosiylari – moylovchi xossalari, termooksidlovchi stabillik, yuvuvchi, antikorrozion va past haroratli xossalaridir.

Moylar klassifikatsiyasi (tasnifi), asosiy xossalari va ko‘rsatkichlari

Moylovchi materiallar quyidagi belgilar bo‘yicha guruhlarga klassifikatsiyalanadi: kelib chiqishi yoki birlamchi ashyosi; tashqi holati; vazifasi; qo‘llanish harorati.