Кбк: 60. 5(5Ў) 31 Санжар Юлдашев Социологик тадқиқот методологияси [матн] / С. Юлдашев. Т.: Тошкент ислом университети, 2018. 228 б. (575. 1) Кбк: 31

Кластерли таҳлил
– объектларни муайян аломатларига кўра 
таснифлаш методи. Кластерли таҳлилнинг асосий вазифаси муаммо 
ташувчиларининг мақсадли аудиториясини шакллантириш ва 

---

205
уларни бошқалардан аниқ фарқлашдан иборат. Бундан мақсад эса 
респондентларнинг фикрини ўрганишда хусусий ёндашиш ва муаммо 
ташувчисининг аниқ ижтимоий қиёфасидан келиб чиқиб хулоса ва 
тавсиялар шакллантиришдир. 
Дискриминантли
таҳлил
– тадқиқ этилаётган гуруҳлар 
ўртасидаги фарқларни аниқлаш методи. Ушбу методнинг мақсади 
ҳар бир гуруҳ учун белгиланган тавсифлар бўйича типик портретни 
тузиш мумкин ёки йўқлигини аниқлаштиришдан иборатдир. Агар 
кластерли таҳлил респондентлар мажмуасини гуруҳларга тақсимласа, 
дискриминантли таҳлил эса олдиндан мавжуд бўлган респондентлар 
гуруҳларининг фарқларини белгилаш имкониятини аниқлайди.
Регрессияли таҳлил
– тадқиқ этилаётган ўзгарувчанлар ўртасида 
статистик боғлиқликни аниқлаш методи. Эмпирик маълумотларни 
таҳлил қилиш асосида нафақат статистик боғлиқлик фактининг 
мавжудлиги, балки ўрганилаётган ўзгарувчанларнинг боғлиқлик 
функциясининг математик формуласи ҳам тасвирланади. 
Регрессияли таҳлилнинг замонавий техникаси ўрганилаётган 
ўзгарувчанларнинг боғлиқлик функциясини турли кўринишларда 
изоҳлаш имкониятига эга. Шулардан энг соддаси – чизиқли 
регрессияли таҳлил ёрдамида ўрнатиладиган чизиқли функциядир. 
Оддий чизиқли регрессиянинг стандарт модели қуйидагича:
Y=a+b*X
бу ерда 
X
– мустақил ўзгарувчан (тадқиқот объектига таъсир 
кўрсатувчи омил); 
Y
– боғлиқ ўзгарувчан (тадқиқот объекти); 
a, b
– 
доимий ўлчамлар (модель параметрлари).
Модель параметрларини (
a, b
) ўрнатиш