Kazakistan’da uygur folkloruyla iLGİLİ yapilan çalişmalarin analiTİk biBLİyografyasi

(TALİPOV,  Tuğluqcan,  İbratlikİbarilar, Almuta:  “N a şM ir”,  2005,  ss.  219.)
Tugluqcan  Talipov’un  hazırlamış  olduğu  “İbratlik  İbarilar”  adlı  eser,  2005  yılında 
Naş Mir Neşriyatı yayınları  arasında basılmıştır. Eser 219  sayfadan oluşmaktadır.
Kitapta,  1.300’den  fazla  ibretlik  ibare  yer  almaktadır.  Bu  ibareler  konularına  göre 
farklı  başlıklar  altında  verilmiştir.  Kardeş  Türk  dillerinde  önceden  beri  kullanıla 
gelen  vecizeler,  onların  ortaya  çıkış  tarihi,  dilde  kullanılış  şekilleri  ve  özellikleri 
hakkında  yapılan  çalışmalar  yok  denilecek  kadar  azdır.  Uygur  dili  de  bu  durumdan 
farksız  değildir.  Bu  yüzden  yazar  bu  kitapta,  şekli  ve  konusu  bakımından  gündelik 
hayatta anlaşılabilen ibarelere benzeyen vecizelere yer vermiştir.
MOnnABYTOB,  CaByT.  Eı-ı.ıa.ı  Ha3nM  haKKnga  TaTKHKaT^ap.  -   AnMyTa: 
“MHP”  Hampu^Tu,  2007.  -   392  6aT. 
(MOLLAVUTOV,  Savut,  Bilal Nazim Haqqida
 
Tatqiqatlar, Almuta:  “MİR.” Naşriyati,  2007,  ss.  392.)
Savut Mollavutov’un hazırlamış olduğu “Bilal Nazim Hâqqidâ Tatqiqatlar”  adlı  eser,
2007  yılında  MİR  Neşriyatı  yayınları  arasında  basılmıştır.  Eser  392  sayfadan 
oluşmaktadır.
Bilal Nazim  (1825-1900),  19.  yy.  Uygur edebiyatı  tarihinde  önemli  bir yere  sahiptir. 
Büyük edip “Gazaliyat”, “Gazat Dar Mülki Çin”, “Çanmoza Yüsüpxan”, “Nazugum” 
gibi  eserleriyle  Uygur  halkının  medeni  hazinesini  zenginleştirmiştir.  Bilal  Nazim, 
Uygur halkının bağımsızlık mücadelelerine bizzat katılan ve bağımsızlık için savaşan
147

---

insanların  kahramanlıklarını  olağanüstü  bir  şekilde  tasvir  eden  vatanperver  bir 
şairdir.
S. Mollavutov’un bu kitabı,  şairin hayatına armağan edilen çalışmalarının toplamıdır. 
Araştırmacı,  Moskova,  Petersburg,  Taşkent,  Kazan,  Duşanbe,  Urumçi  ve  Gulca  gibi 
şehirlere  giderek  yarım  asırdan  beri  Bilal  Nazim  hakkında  araştırmış  olduğu 
materyalleri ve kaynakları toplayarak bu eserde ayrıntılı bir şekilde paylaşmıştır.
EAKHEBA,  3eHaT.  ^agaM  önıaH  naxnp.ınHmvıaH:  XaTnpn^ap.  -   AnMyTa:  Mup, 
2008.  -  66  6aT. 
(BAKİYEVA,  Zenat,  Dadam Bilan Paxirliniman -Xatirilar-, Almuta:
 
“MİR.” Naşriyati,  2008,  ss.  68.)
Zenat  Bakiyeva’nın  kaleme  aldığı  “Dadam  Bilan  Pâxirlinimân”  adlı  eser,  2008 
yılında MİR Neşriyatı yayınları arasında basılmıştır.  Eser 66  sayfadan oluşmaktadır.
Kitap,  II.  Dünya Savaşının kanlı ve korkunç günlerinde  Sovyet halklarının özgürlüğü 
ve  bağımsızlığı  için  hayatı  pahasına  savaşan  cengaver  bir  askere  armağan 
edilmektedir.  Bu  kitabın  yazarı,  savaş  yıllarında  cephe  gerisinde  kalan  bir  çocuktur. 
Asker  ise  1930’lu  yıllardaki  Uygur  aydınlarından  biridir.  Öğretmen,  doktor,  vali, 
asker,  1942 yılında savaşta şehit olan bir kişiye kızı  mektup göndermektedir.  Mektup 
II.  Dünya Savaşı galibiyetinin 60. yıllarında yazılmıştır.
EOCAKOB,  ^aManuguH.  Xa^nK  hann3n:  noBecTb.  ^a3aKcraH  xanbiKTapbi 
TİnİHgeri  age6uerrep.  -   AnMaTbi:  ®a3ymbi,  2008.  -   160  6aT. 
(BOSAQOV,
 
Camalidin,  Xaliq  Hapizi  -Povest-,  Qazaqstan  Xalıqtarı  Tilindegi  Âdebiyetter,
 
Almatı:  “Jazuvşı”,  2008,  ss.  160.)
Camalidin  Bosaqov’un  telfi  olan  “Xaliq  Hapizi”  adlı  eser,  2008  yılında  Jazuvşı 
Neşriyatı yayınları  arasında basılmıştır. Eser  160 sayfadan oluşmaktadır.
Meşhur  yazar,  Camalidin  Bosaqov’un  “Xaliq  Hapizi”  adlı  uzun  hikâyesi  II.  Dünya 
Savaşından  sonra yayımlanan Uygur yazarlarının kalemine  ait önceki  eserlerden biri 
olarak  düşünülmektedir.  Bu  eserde,  1930’lu  yıllardaki  Yarkent  bölgesindeki  halkın
148

---

hayatı  ve  meslekî  Uygur  tiyatrosunun  ilk  adımları  büyük  bir  ustalıkla  tasvir 
edilmektedir.  Kitabın  yayımlanmasından  sonra  aradan  elli  yıl  geçmiş  olsa  da  onda 
ele  alınan problemler,  kahramanların karşılıklı  ilişkileri,  onları  düşündüren meseleler 
halen  daha  ilk  günkü  önemini  kaybetmemiştir.  Bu  yüzden,  ilk  olarak  1959  yılında 
yayımlanan  bu  eser,  günümüzdeki  okurlar  tarafından  da  ilgi  göreceği  düşünülerek
2008 yılında tekrardan yayımlanmıştır.
HYcYn  Xac  H a^un.  ^yTagFy  öh.ihk.  -   AnMyTa:  “Mup”  Hampu^Tu,  2009.  -   551 
6aT.