Kazakistan’da uygur folkloruyla iLGİLİ yapilan çalişmalarin analiTİk biBLİyografyasi

(TAYİROV,  Yahiya,  Duniyağa Bir Kelimiz  -Povest-,  Almuta:  “Jazuvşı”,
1985,  ss.  160.)
Yahiya  Tayirov  tarafından  kaleme  alınan  “Duniyaga  Bir  Kelimiz”  adlı  eser,  1985 
yılında  Jazuvşı  Neşriyatı  yayınları  arasında  basılmıştır.  Eser  160  sayfadan 
oluşmaktadır.
Bu  uzun  hikâye,  iç  savaşlar  döneminde  Kızıl  ordu  saflarına  gönüllü  olarak  katılıp 
Sovyet  hakimiyetinin  düşmanlarına  karşı  cesurca  savaşan  Uygur  halkına  armağan 
edilmektedir.  uzun  hikâyede  baş  kahraman  Yarulla,  Orta  Asya  ve  Kazakistan’daki 
eşkıyalara karşı  mücadelelerde büyük güç  gösterdiği  için bilinçli  bir  siyasi  ve  askerî 
rehber olarak yetişmiştir.  Bu uzun hikâye, tarihî olayların ne kadar enteresan ve ciddi 
bir şekilde gerçekleştiğini yansıtmaktadır.
YfiFyp  nbecn.ınpn.  TY3rYHu:  P.  HcMaMunoB.  -  AnMyTa:  MeKTen,  1985.  -  216  63t. 
(Uyğur Pyesiliri,  Tüzgüçi: R. İsmayilov, Almuta:  “M ektep”,  1985,  ss.  216.)
Editörlüğünü  R.  İsmayilov’un  yaptığı  “Uyğur  Pyesiliri”  adlı  eser,  1985  yılında 
Mektep Neşriyatı  yayınları  arasında basılmıştır.  Eser 216  sayfadan  oluşmaktadır.  Bu 
çalışmanın ön  sözünde,  1934 yılından itibaren Uygur piyesinin nasıl  ortaya çıktığı ve 
tarihi gelişimi  hakkında bilgi verilmektedir.  Ayrıca ön sözde kitapta yer alan piyesler 
hakkında da kısa malumatlara yer verilmiştir.
Bu  çalışmada,  H.  Abdullin’in  “Yarkant  Navasi”,  C.  Bosaqov’un  “Nazugum”,  Â. 
Haşirov’un  “Muqamçi”,  Ş.  Şavayev’in  “Bilal  Nazim”,  M.  Baqiyev’in  “Bir Yaz,  Bir 
Qiş” ve C. Roziyev’in “Qutluq Qadamlar”  adlı piyesleri yer almaktadır.
YfiFyp xa.ınK Haxmn^npn. HoTuFa anFaH b3 TonnuFaH:  A3aT EypxaHoB.  -  AnMyTa: 
0Hep,  1985.  -   192  63t. 
(Uyğur  Xaliq  Naxşiliri,  Notiğa  Alğan  va  Topliğan:  Azat
 
Burxanov, Almuta:  “Öner”,  1985,  ss.  192.)
106

---

Bu  çalışmadaki  türkü  metinleri,  1978  yılında  Ş.  Şavayev  tarafından  derlenen  ve 
Jazuvşı  Neşriyatı  tarafından  yayımlanan  “Kelinlar  Naxşa  Eytayli”  adlı  eserden 
alınmıştır.  Bu  çalışma,  Uygur  halk  türkülerinin  notalaştırıldığı  ilk  eserdir.  Bu 
çalışmada,  halk  arsında  çok  fazla  yayılan  düğün  ve  bayramlarda,  ziyafet  ve 
şölenlerde,  cadde  ve  sokaklarda,  tarlalarda  ve  kırlarda  söylenen  türküler  yer 
almaktadır.  Nota  ile  metnin  birlikte  verilmesi,  değişikliklere  uğrayan  türkülerin  bir 
noktada buluşmasını  sağlamaktadır.  Eserde,  109 türküye yer verilmiştir.
EOCAKOB,  ^aManuguH.  KeH-KeH:  PoMaH.  -  AnMyTa:  ®a3ymbi,  1986.  -  256  63t. 
(BOSAQOV,  Camalidin,  Köç-köç -Roman-, Almuta:  “Jazuvşı”,  1986,  ss.  256.)
Camalidin  Bosaqov’un  yazmış  olduğu  “Köç-Köç”  adlı  eser,  1986  yılında  Jazuvşı 
Neşriyatı yayınları  arasında basılmıştır. Eser 256 sayfadan oluşmaktadır.
“Köç-Köç”  adlı  bu  romanda,  İli  Uygurlarının  1880’li  yıllarda Yettisu  bölgesine  göç 
etmeleri,  Bilal  Nazim,  Seyitmuhammat  Qaşiy  ve  diğer  tarihî  şahıslar  ile  Sadik, 
Adalat,  Mahmut,  Bakri  gibi  bu  göçle  alakası  olan  Çar  hükümeti  ve  Çinliler 
betimlenerek  onların  bir  birleriyle  olan  ilişkileri,  yapmış  oldukları  işler  ve  kendi 
aralarındaki münakaşalar tasvir edilmektedir.
F0HHEB,  A6gyKepuM.  ^aBnp  Hanacn:  OHepK  Ba  MaKa^n^ap.  -   AnMyTa: 
^a3a^cTaH,  1986.  -   136  63t. 
(GANİYEV,  Abddukerim,  Davir  Napasi  -Oçerk  ve
 
Maqalilar-, Almuta:  Qazaqstan,  1986,  ss.  136.)
Abdukerim  Ganiyev’in telifi  olan  “Davir Napasi”  adlı  eser,  1986  yılında Kazakstan 
Neşriyatı yayınları  arasında basılmıştır. Eser  136  sayfadan oluşmaktadır.
Bu  çalışmada  yer  alan  deneme  ve  makalelerde,  uzun  yıllar  çaba  gösterip  II.  Dünya 
Savaşına  katılarak  halka  tanıtılan  parti,  Sovyet,  kolhoz,  aktör  ve  sanat  adamlarının,
Azat  Burxanov  tarafından  derlenen  ve  notaları  oluşturulan  “Uygur  Xaliq  Naxşiliri”
adlı  eser  1985  yılında  Öner  Neşriyatı  yayınları  arasında  basılmıştır.  Eser  192
sayfadan oluşmaktadır.
107

---

bilim  adamı,  yazar,  pedagog  ve  değerli  iş  adamlarının  yapmış  oldukları  çalışmalar 
her yönüyle ele alınmıştır.  Eserde  13  deneme ve makaleye yer verilmiştir.
^ 0 J 0 T O B ,  A6gyMe^uT.  KaHaT.iHK  ofiıap:  U e n p ıa p .  -   AnMyTa:  ®a3ymbi,
1986.  -   104  63t.