Каустикалық сода өндириў усыллары

Тарқалыў потенциалы ҳәм aртықша кернеўлилик

• Электролизди өткериў ушын зәрүр болған ең киши потенциаллар айырмасы – тарқалыў потенциалы ямаса тарқалыў кернеўи деп аталады.
• Cl2, NaOH ҳәм H2 пайда етиўши NaCl электролизи ушын теориялық тарқалыў потенциалы мынаған тең болады:
• E = Ea – Ek = 1,36 – (–0,833) = 2,193 в.
• Гальваникалық элементтиң потенциаллар айырмасы
• E = Ea – Ek = 1,33 – (–0,42) = 1,75 в (←)
• Электролизди өткериў ушын зәрүр болған, кернеўдиң практикалық ҳәм теориялық шамаларының айырмасы – Артықша кернеўлилик деп аталады. Артықша кернеўлиликти өзгерте отырып, электролиз процессин керекли тәрепке бағдарлаӯ ҳәм зәрүрли өнимлерди алыӯ мүмкин.

• Металлар активлиги бойынша төмендегише қатарға жайласқан:
• Pt → Pd → Ag → W→ Fe → Cr → Cu → Pb → Hg
• Активлик кемейеди
• Артықша кернеўлилик артады

Электрохимиялық усылда каустикалық сода өндириси

• Темир (қатты) катодлы ваннада электролиз өткериў
• NaCl суўлы еритпеси электролизинде Сl- ҳәм ОН- ионлары анодқа, Na+ ҳәм Н+ ионлары катодқа тартылады.
• Электродларда потенциалы киши болған ионлар разрядланады.
• Катодта – водород ионлары – потенциалы – 0,415 в (Na+–2,718 в)
• Водородтың пайда болыўы Н2О Н++ОН- тең-салмақлығын бузады
• Катодтың дөгерегине Na+ ҳәм ОН- ионлары топланады, бул күйдиргиш натрийди пайда етеди.
• Aнодта хлор ионлары разрядланады потенциалы (18 0С та) + 1,33 в
• Разрядланған водород ҳәм хлор газ түринде ажыралып шығады.

Еритпениң ишинде ериген ҳалында, қалған хлор күйдиргиш натрий менен тәсирлесип натрийдиң гипохлоридин (NaClO) ҳәм хлоратын (NaClO3) ҳәм хлордың басқада кислородлы бирикпелерин пайда етеди.

• Еритпениң ишинде ериген ҳалында, қалған хлор күйдиргиш натрий менен тәсирлесип натрийдиң гипохлоридин (NaClO) ҳәм хлоратын (NaClO3) ҳәм хлордың басқада кислородлы бирикпелерин пайда етеди.
• Сl2+H2O→HCl+HClO;
• HClO+NaOH→NaClО + H2O;
• 2 HClO + NaClO → NaClO3 + 2 HCl;
• HCl + NaOH → NaCl + H2O
• Натрийдиң гипохлориди, турақсыз бирикпе ретинде, атомар кислородты ажыратып шығарыў менен тарқалады, ол графитли анодты углекислый газға шекем окислендиреди, усының себебинен хлор патасланады.

• Каустикалық сода, хлор ҳәм водород өндирисиниң принципиаллық схемасы.

Темир (қатты) катодлы ваннада электролиз өткериў

• 1 – катод
• 2 – катод кеңислиги
• 3 – анод кеңислиги
• 4 – анод
• 5 – саңлақлар
• 6 – диафрагма
• Электролизер.

Ас дузын сынаплы катодлар менен электролизлеў

• 2 NanHg + 2 H2O → 2 NaOH + 2 nHg + H2
• Сынап катодлы электролизер
• 1 – графиттен исленген анод, 2 – сынаплы катод, 3 – насос, 4 – анод,
• Э – электролизер, Р – тарқатқыш (разлагател)