Katta zubturum quritilmagan japıraǵı folia plantaginis majoris recens

Ximiyalıq quramı. Tragakant quramında 60—70 procent bassorin, 8 — 10 procent árebin, kraxmal, kletshatka, organikalıq kislotalar hám de boyaw, silekey hám azotli elementlar boladı.
Isletiliwi. Joqarı sortlı (aq reńli) tragakant farmacevtikada dári dári tayarlawda (biriktiruvshi element retinde) hám emulsiya tayarlawda emulgator retinde, tómen sortları (sarı yamasa gúńgirt reńli) bolsa texnikada isletiledi.
0 'rik jelimi - gummi armeniacae
0 'simlikniń atı. Ór ik — Armcniaca vulgaris Lam.; ra'noguldoshlar — Rosaceae shańaraǵına kiredi.
Boyı 5—8, b a 'zan 17 m ga jetetuǵın terek. Japıraǵı máyeksimon, arraga uqsas qırları bolıp, bánt járdeminde poyada izbe-iz jaylasqan. Gulleri olxo'ridoshlar genje shańaraǵına tán. Mıywesi-mójeneli hól mıywe.
Mart -aprel aylarında (japıraq shıǵarmastán aldın ) gúlleydi, mıywesi iyun—avgustda pishadi.
Geografiyalıq tarqalıwı. Jabayı halda Ór ta Aziyanıń tawlıq rayonlarında teńiz júzesinen 500—1200 m biyiklikte ósedi. Eriktiń júdá kóp sortları áyyemginen Moldova, Ukraina, Ros- siyaniń Ovrupo bóleginiń qublaında, 0 'rta Aziya, Kavkaz hám basqa rayonlarda o'stiriladi.
Ximiyalıq quramı. Jelim tiykarınan árebindan ibarat bolıp, quramında 44 procent galaktoza, 41, 5 procent árebinoza, 16, 4 procent glukuron kislota hám de 2, 4 procent mineral, 0, 6 procent belok elementlar boladı.
Isletiliwi. Erik jelimi sırt elden keltiriletuǵın gummi árebika o 'rnida emulsiya tayarlaw ushın emulgator retinde isletiledi. Erik jelimi o 'rnida olxo'ri hám shiye jelimin de isletiw múmkin.


Qara qaraǵat (smorodina) japıraǵı hám mıywesi -Folia et fructus ribis nigri
Ósimliktiń atı. Qara qaraǵat (smorodina) — Ribes nigrum L.; qaraǵatlaslar — Saxifragaceae shańaraǵına kiredi. Boyı 1 — 1, 5 (geyde 2) m bolǵan puta. Poyasiniń qabıqlog'i toq qo'ng'i r yamasa qızıl -bawırrang tusli boladı. Japıraǵı pánjesimon 3—5 bólekli bolıp, bandi menen poyada izbe-iz o'rnashgan. Gulleri shingilga tóplanǵan. Kishkene kesejapıraǵı 5, tojjapıraǵı da besew, pusht i -kúl reń, shańshı lar i (otalig i) 5, onal ik (tuqımgershilik qánigesi ) túyini bir xanalı, tómenge jaylasqan. Mıywesi — jaǵımlı iyisli, domalaq formalı, kóp urıwlı hól mıywe. May-iyun aylarında gúlleydi, mıywesi iyul-avgustda pishadi.