Katta zubturum quritilmagan japıraǵı folia plantaginis majoris recens

Geografiyalıq tarqalıwı Ukraina, Moldova, Belorus, Boltiq boyı, Rossiyanıń Ovrupo bóleginde, Kavkazda, Sibirda hám Orta Aziyanıń tawlıq jerlerinde, dárya hám de salma boyida, o 'rmonlarda, jarlıqlarda hám úńgirlerde ósedi. Ónim Belorus hám Ukrainada tayarlanadı.
Ximiyalıq quramı. Ónim quramında 2, 63 procentkeshe tussilagin hám basqa ashshı glikozidlar hám de gallat, alma hám vino kislotaları, sterinlar, inulin, efir moyi, 70—25 I mg procent vitamin C, 5, 1 8 mg fo ız k a r o t i n o i d l a r, 0, 2 5 fo ız f l a v o n o i d l a r. a 1 k a 1 o i d 1 a g, saponinlar, 8, 46—9, 61 procent oshlovshi, 7—8 procent silekey hám basqa elementla r boladı. Oqqaldirmoq o'simliginiń gúl kompleksi quramında stigmasterin hám basqa sterinlar, faradiol, flavonoidlar (0, 36 procent rutin, 0, 28 procent gipcrozid) hám de 172— 253 mg procent S vitamini boladı.
Isletiliwi. Oqqaldirmoq o'simliginiń dárilik preparatlari yumshatuvshi, qaqırıq kóshiriwshi hám dezinfeksiya etiwshi hám de isiwge qarsı ta 'sirga iye. Sol sebepli olarbronxit, laringit hám ókpe keselliklerinde qaqırıq kóshiriwshi qural retinde isletiledi.
Dárilik preparatlari. Demleme, qaynatılǵan. Japıraǵı tós keselliklerinde isletiletuǵın hám de ter aydawshı shay — jıynamalar quramına kiredi.


Jo'ka guli - flores t1 liae
Ósimliktiń atı. Ónim jo 'k a (lipa) terekiniń eki túrinen tayarlanadı : mayda bargli (yamasa júreks isenim) jo 'k a (lipa) — Tilia cordata Mill. (Tilia parvifolia Ehrh.) hám iri bargli jo 'k a (lipa) — Tilia platyphyllos Scop. (Tilia grandifolia Ehrh.); jo 'k ad o sh la r — Tiliaceae shańaraǵına kiredi.
Mayda bargli jo'ka (lipa) boyı 25 m ga jetetuǵın terek. Japıraǵı demde to'kilib ketetuǵın qosımsha bargshali, uzın bandli, izbe-iz jaylasqan, qıysıq júreksimon, ótkir ushlı, arrasimon qırlı bolıp, joqarı tárepi tuksiz, tómengi tárepindegi tamırları múyeshinde tap 'p - tap 'p jaylasqan sarı -gúńgirt reńli túkleri boladı. Gulleri 5 -1 1 den yarım qasnaqǵa tóplanǵan. Mıywesi — máyeksimon — sharsimon, mort, tuksiz, tegis, bir urıwlı ǵozasha.
Iri bargli jo 'ka japıraq plastinkasınıń tómengi tárepi tutas túkler menen oralǵanlıǵı, gúl kompleksinde 2—5 irilew gular bar ekenligi, mıywesi iri, túkli, qattılaw hám 5 qırlı ǵozasha bolıwı menen mayda bargli túrinen parıq etedi. Jo'ka (lipa) iyun ayınıń aqırınan baslap iyulgasha gúlleydi, mıywesi avgust -sentyabrde yetiladi.