Katalitik modifikasiyalash

19.2 – rasm. Elektrolitik usulda vodorod ishlab chiqarishni texnologik 
sxemasi 
Vodorodni saqlash. 
Hozirgi paytda yog’larni qayta ishlash korxonalarining 
gidrogenlash zavodlarida, vodorod, sig’imi 3000 m
3
gacha bo’lgan ho’l 
gazgolderlarda, 2,7-3,6 KPa bosim ostida saqlanadi (19.3-rasm). 
Ho’l gazgolderning asosiy elementi elliptik qopqoqli metal qalpoq (1) bo’lib, 
uning ochiq qismi, suv bilan to’ldirilgan, temir betonli hovuz(2)ga cho’ktirib 
qo’yilgan. 
Gaz olish sehidan truba (4) va mo’ri (3) orqali kelayotgan vodorod bosimi 
ostida qalpoq suvdan ko’tariladi va hovuzda erkin qalqib yuradi. Qalpoqning 
ko’tarilish balandligi gazgolderdagi vodorod miqdoriga bog’liq va unda yuqori 
sathni chegaralovchi moslama bo’lib, uning yordamida qalpoqning pastki 0.2...0.3 
Bug’
Vodorod 
KOH 
Atmosferaga
Atmosferaga
3
7
2
5
6
8
10
12
11
1
9
Kislorod

---

247 
m dan kam bo’lmagan qismi suvda cho’kib turadi. Bu esa vodorodni hovuz orqali 
atmosferaga chiqib ketishining oldini oladi. Gazgolderni vodorod (ta’mirlashdan 
oldin) yoki havo (vodorod bilan to’ldirishdan oldin)dan bo’shatish maqsadida uni 
produvka qilish – qalpoq ustidagi ventil orqali amalga oshiriladi. 
18.3 – rasm. Vodorod gazgolderining sxemasi 
 
Gazgolderdan vodorod mo’ri (7) va truba (9) orqali chiqarib olinadi.
Trubalar (4 va 7) gidravlik to’siq (6) orqali mo’rilar (3 va 9) bilan bog’langan. 
Ish holatida ular bo’sh bo’ladi, ulardagi to’plangan suv (nam vodoroddan 
kondensasiyalangan) esa yig’uvchi bak(5)ga davriy ravishda bo’shatib turiladi. 
Lekin gazgolderni, gaz ishlab chiqarish va gidrogenlash sexlaridan to’liq uzish 
zaruriyati tug’ilgan vaqtida, gidravlik to’siqlar sig’im(8)dagi suv bilan to’ldiriladi.