178
ijrosi Yagona g’azna hisobvarig’iga o’tkazildi. Respublika va mahalliy byudjet
daromadlari, davlat maqsadli jamg’armalari va boshqa byudjetdan tashqari fondlar
daromadlari Markaziy bankning Toshkent shahar bosh boshqarmasi Hisob-kitob
kassa Markazida ochilgan Yagona g’azna hisobvarag’iga
kirim qilindi va
xarajatlarni ushbu hisobvaraqdan to’lab berildi. O’zbekiston Respublikasi Moliya
vazirligining davlat moliyasini boshqarishni isloh qilish strategiyasiga ko’ra,
“Moliya vazirligi G’aznachiligida Ichki nazorat tizimini rivojlantirish
kontseptsiyasi”ga muvofiq Davlat moliyasini boshqarish tizimi ustidan nazoratni
takomillashtirish pirovard maqsad qilib belgilandi. Respublikamizda davlat maqsadli
jamg’armalari va byudjetdan tashqari fondlarni g’aznachilikka o’tkazish
jarayonida
ularning viloyat boshqarmalari va tuman bo’limlari ochildi. Byudjet ijrosida davlat
maqsadli jamg’armalarining viloyat boshqarmalari va tuman bo’limlari xarajatlar
to’lovi uchun Moliya vazirligi G’aznachiligining boshqarmalari va bo’linmalariga
murojaat qiladilar. Jamg’armalarga kelib tushadigan mablag’lar ular uchun
G’aznachilikda ochilgan shaxsiy hisobraqamlariga
kirim qilinadi va davlat
byudjetining Yagona g’azna hisobraqamida aks ettiriladi. Jamg’armalar
mablag’lari hisobidan to’lovlar ularning shaxsiy hisobvaraqlaridagi mablag’lar
qoldiqlari doirasida amalga oshiriladi.
Ichki nazorat tizimini shakllantirish va rivojlantirishning ijobiy natijalarining
asosiy omili – ichki nazorat tizimi maqsadini to’g’ri belgilash va ichki nazoratni
tashkil etishdir. Ichki nazorat tizimining asosiy vazifalarining bajarilishi
quyidagilarga olib keladi:
–
ichki nazorat tizimini yaxshilash va ichki
nazorat tizimini amalga
oshirilishini baholash;
–
ichki nazorat tizimini optimallashtirish;
–
samadorlikni oshirish uchun monotoring darajasini oshirish;
–
tashkilot xodimlariga yangiliklarni etkazish va xodimlarni o’qitishni
ta’minlash.
G’aznachilik ichki nazorat o’z vakolatlariga muvofiq g’azna operatsiyalari
jarayoni ustidan tezkor boshqaruvni va kuchli moliyaviy nazoratni amalga
179
oshiradi. G’aznachilikdagi ichki nazorat - davlat byudjening g’azna ijrosi
jarayonida amalga oshiriladigan barcha operatsiyalarni to’g’ri yo’lga qo’yilishi va
amalga oshirilishi ustidan nazoratdir. G’aznachilikda
ichki nazoratning maqsadi
konunlarga, me’yoriy huquqiy hujjatlarga rioya qilinishini ta’minlash hisoblanadi.
2012-2017 yillar davomida tegishli vazirlik va idoralarning elektron ma’lumotlar
bazasiga bog’lanish hamda ushbu dasturlar bilan o’zaro axborot almashinuv
yo’nalishlari quyidagilardan iborat.
O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G’aznachiligining «KIGB-4» dasturi:
–
Pensiya jamg’armasi daromad va xarajatlarining shakllanishini tasniflash
va uning turlari bo’yicha taqsimotini ta’minlash;
–
barcha bo’g’inlarda xarajatlarni amalga oshirish, (pensiya
va nafaqalar
to’lovlarini
moliyalashtirish),
shu
maqsadda
elektron
to’lov
topshiriqnomalarini on-line rejimida taqdim etib borish;
–
Pensiya jamg’armasi mablag’lari sarfining tezkor monitoringini olib borish
va hisobotlarni yuritish;
G’aznachilik
tizimida
amalga
oshirilayotgan
barcha
operatsiyalarning
buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritilmoqda.G’aznachilik tizimida ichki
nazoratda xalqaro andozalarga muvofiq eng ilg’or tajribalar joriy qilinmoqda.
Xorijiy tajribalar shuni ko’rsatadiki, Rossiya Federatsiyasida Federal G’aznachilik
Kollegiyasi qaroriga muvofiq, “Ichki nazorat va audit tizimini rivojlantirish
Kontseptsiya»si 2005 yilda tasdiqlandi. Kontseptsiyada
ichki nazorat va audit
tizimining maqsadi va vazifalari, ichki nazorat va audit tizimini rivojlantirish
uchun belgilangan vazifalarni bajarilishining zaruriy shartlari aniqlandi. Davlat
moliyaviy nazorati bo’yicha vazifalarni bajarish, chora-tadbirlarni amalga oshirish
uchun, birinchi navbatda, me’yoriy-huquqiy baza ishlab chiqildi. “Ichki nazorat va
audit tizimini rivojlantirish Kontseptsiya»sining asosiy yo’nalishlari belgilandi.
Jumladan: ichki nazorat
va auditni tashkil qilish; risklarini boshqarish; ichki
nazorat va auditni axborot tizimini ta’minlashni takomillashtirish; ichki nazorat va
auditni rivojlantirish.
