Kasbiy psixologiya

Sezgi va uning ichki ishlar idoralari xodimlari faoliyatida

tutgan o‘rni

Sezgi oddiy psixik jarayon bo‘lib, u moddiy olamdagi narsa va hodisalarning ayrim xususiyatlari aksidan, shuningdek, moddiy qo‘zg‘atuvchlar tegishli retseptorlarga bevosita ta’sir etganda organizmda hosil bo‘ladigan ichki holatlardan tarkib topadi. Materiya bizning sezgi irodalarimizga ta’sir etib sezgi hosil qiladi. Sezgi a’zolari axborotni qabul qilib oladi, saralaydi, jamlaydi va miyaga yetkazib beradi.

Sezgi a’zolari tashqi olamning kishi ongiga kirib keladigan yagona yo‘llaridir. Sezgilar mohiyatiga ko‘ra obyektiv olamning subyektiv siymosi hisoblanadi. Lekin sezgilarning hosil bo‘lishi uchun organizm moddiy qo‘zg‘atuvchining tegishli ta’siriga berilishi kifoya qilmaydi, balki organizmning o‘zi ham qandaydir ish bajarishi darkor.

Kishining hayoti va faoliyatida sezgilarning roli juda katta. Chunki, ular bizning olam haqidagi va o‘zimiz to‘g‘rimizdagi bilimlarimiz manbai hisoblanadi. Inson tevarak atrofda sodir bo‘layotgan voqea-hodisalar haqida hamisha axborot olib turishi kerak.

Ichki ishlar idoralari faoliyatida ham sezgining o‘rni beqiyosdir. Kasbiy sezgirlik his qilish jarayonlarini mashq qildirish orqali rivojlan- tiriladi. Bu xususiyat faoliyat davomida shakllanib boradi. Masalan, yo‘l- patrul xizmati xodimi o‘z faoliyati mobaynida kelayotgan mashina tovushidan undagi texnik nosozliklarni aniqlay boshlaydi.

Shu ma’noda, sezgilar ma’lum bir qo‘zg‘atuvchining muayyan retseptorga ta’siri natijasida hosil bo‘lgani uchun ham sezgilarning tasnifi ularni hosil qiladigan qo‘zg‘atuvchilarning va ana shu qo‘zg‘atuvchlarga ta’sir qiladigan retseptorlarning xususiyatlariga asoslanadi.

3.