Kasbiy psixologiya

Kontent-analiz o’zidan yanada takomillashtirilgan va hujjatlar analizining qat’iy
metodlarini namoyon qiladi. Tadqiqotchi mazmun birligini ajratib, olingan
ma’lumotlarni kontifitsirovka qiladi.

Bu metod nafaqat psixologiyada keng tarqalgan, balki boshqa ilmiy
adabiyotlarda ham yoritilgandir. Asosan, ko’p hollarda siyosiy psixologiyada,
reklama psixologiyasi, aloqalarda foydalaniladi. Kontent – analizni ishlab chiqish
G.Lassuela, Ch.Osgud, B.Berelsonlar nomi bilan bog’liq bo’lib, ular «Kontent
analiz, kommunikativ tadqiqotlar» fundamental monografiyaning muallifidir.
Kontent-analizdagi matn tahlilining standart birligi bo’lib; 1) so’zlar termini,
ramz; 2) tugallangan fikr; 3) mavzu; 4) personaj; 5) muallif va 6) yaxlit holdagi
yo’llanma. Ular bir birlik konteksda yanada umumiy tuzilish sifatida ko’rib
chiqariladi. Kontent-tahlil ma’lumotlarini qayta ishlashning bir qancha usullari
mavjud.

Oddiy matndagi u yoki bu birliklarning ko’rinish darajalarini qayd etilishidir.
Tadqiqotchi bu ko’rinishlar darajasini u yoki bu birliklarini turli matnlarda qo’llab,

undagi o’zgarish boshidan, to yakunlanishga qadar aniqlaydi. Proektiv testlardagi
natijalarni qo’llashda, suhbat materialida kontent – analizdan foydalaniladi.
Psixologiya yaxlit va mustaqil fan sifatida odamlarda gumanistik
mentalitetning shakllanishiga xizmat qilib, inson omiliga aloqadorligi uning shu
yo’nalishdagi muammolarni ma’lum ma’noda o’rganadigan barcha fanlar bilan
bevosita aloqasini taqazo etadi. Bular birinchi navbatda ijtimoiy-gumanitar fan
sohalari bo’lib, psixologiyaning ular orasidagi mavqei o’ziga xos va yetakchidir.
Parapsixologiya - bu odatdagi voqea hodisalarni g‘ayri tabiiy sezuvchi
idrok hamda g‘ayritabiiy aqliy iste’dodni o‘z ichiga qamrab olgan holatda
izlanishlar olib boradi.⁸
Psixologiya yaxlit va mustaqil fan sifatida kishilar ongida gumanistik
mentalitetning shakllanishiga xizmat qilgani uchun ham uning ushbu yo’nalishdagi
muammolarni ma’lum ma’noda o’rganadigan barcha fanlar bilan bevosita aloqasi
muhim ahamiyat kasb etadi. Bular birinchi navbatda ijtimoiy-gumanitar fan sohalari
bo’lib, psixologiyaning ular orasidagi mavqei o’ziga xos va yetakchidir.