Kasbiy psixologiya fanining predmeti

E. Taxminlarni tekshirish jarayonida idrok qilish. Biz idrok jarayonida ilgarigi tajribaga tayanganimiz bilan ko`pincha adashamiz, ba‘zan esa o`zimiz uchun yangiliklar ochib, tajribani yanada boyitamiz. Ilgarigi tajriba va kelajakni bashorat qilish insonga xos xususiyat bo`lib, bizning sezgi organlarimiz orqali keladigan ma‘lumotlarning ko`lami va imkoniyatlarini yanada oshiradi. SHu nuqtai nazardan olib qaralganda, idrok - tashqi muhit to‘g‘risidagi taxminlarimizni isbot qilishga qaratilgan faol jarayondir. Biz bevosita idrokimiz «tagiga etolmayotgan», «tushunmayotgan» narsalarni bevosita his qilgimiz, qo`limiz bilan ushlab ko`rgimiz, ular bilan ishlagimiz keladi. YA‘ni, idrok qilinayotgan narsada noaniqlik, sir paydo bo`lsa, biz «Bu nima bo`ldi?» degan savol asosida taxmin qila boshlaymiz va uni tekshirish uchun harakat qilamiz. Aynan harakatlar, amaliy ishlar idrokimiz imkoniyatlari va chegaralari kengaytiradi va anglashga yordam beradi.

Qishloq xo`jalik kasblariga yo`naltirish o`quvchilar o`rtasida mexanizatorlik kasbiga qiziqtirish ishlarini olib borar ekanlar unga nomzodlarni tanlashda quyidagilarga amal qilishlari kerak: qishloq xo`jalik texnikasiga barqaror qiziqish; ijodiy mehnat qilishga intilish; o`smirlarning mashinalar, agregatlar, qurilmalarda mustaqil ishlash istagi, o`zi harakat qiluvchi mashinalarni boshqarishga qiziqish; erga, jonajon o`lkaga va qishloq mehnat ahliga hurmat.

Qishloq xo`jalik kasblarini tashlashga yo`llash ishlarida o`quv-tajriba uchastkalari (dala, sabzavot, rezavor meva, issiqxonalar, kolleksiya) muhim rol o`ynaydi.

O`quvchilar agrotexnika, chorvachilik asoslari, qishloq xo`jalik mashinalari va mashina-traktor texnologiyasiga doir mashg`ulotlarda nazariy ma‘lumotlarni o`zlashtiradilar, mexanizatorlik kasbini egallaydilar. O`quvchilar qishloq xo`jalik ishlab chiqarish moddiy boyliklarning ijodkorlari bo`lgan mehnat ahlining o`y va tashvishlariga kirib boradilar.

Birgina traktorga doir mehnat politexnika amaliyoti bir qator ishchi kasblari bilan tanishtirish imkoniyatini beradi. Ular orasida traktorchi mashinist, paxta terish mashinalarining haydovchilari, sholi ekish va sholi yig`ish texnikasi haydovchilari, mexaniklar, qishloq xo`jalik texnikasini remont qiluvchi slesar, g`alla yig`uvchi kombayn haydovchisi, chorvachilik fermalari uskunalarini ta‘mirlovchi va montaj qiluvchi slesar, haydovchi, chorvador-mexanizator va hokazolar.

Transport va texnologiya mashinalarini boshqarish va ishlatishni muvaffaqtyatli egallash yoshlarga xalq xo`jaligining boshqa sohalari – sanoat korxonalari, qurilish, transportda, aloqa muassasalarida, yog`och tayyorlash sanoatida, geologik razvedka, vodoprovod, magistral quvurlari qurilishida foydalaniladigan shunga o`xshash texnikani uncha qiynalmasdan o`rganib olishlariga imkon beradi. Qishloq xo`jalik agregatlari haydovchilari uchun, mehnat faoliyatida mustaqillik va o`z-o`zini nazorat qilish elementlari tarbiyalanadi. Mashina – traktor agregatlarini ishga tushirish va sozlash, uning ishidagi kamchiliklarini aniqlash va yo`qotish, mashinaga texnik xizmat ko`rsatish o`quvchilarning yangi kasb - qishloq xo`jalik texnikasida sozlovchi master kasbi bilan tanishtirishlariga yordam beradi.

«CHorvachilik asoslari» ni amaliy o`rganishda o`quvchilarning ishlab chiqarish amaliyoti mazmuniga sigirlarni elektrotexnik tartibda sog`ishga asoslangan sut sog`adigan qurilmalarni ishga tayyorlash, sut sog`uvchi apparatlarni ishlatish, bir sog`im sutni hisoblash va uning yog`lilik drajasini aniqlash, em-xashak tayyorlovchi va em-xashak beruvchi mashinalarni oddiy tuzatish hamda mexanizatsiyalashgan suv taqsimlovchi vositalar (nasos stansiyasi, suv quvuri, avtosug`orish) ning texnik xizmati, binolar va o`tloq

maydonlardan go`ngni yig`ib olishga oid mexanizmlarni ishga tayyorlash va boshqarish bilan bog`liq bo`lgan ishlab chiqarish topshiriqlari amalga oshiriladi. Texnikaviy ijod o`quvchilarning qishloq xo`jalik kasblariga qiziqishini rivojlantirishga jiddiy ta‘sir ko`rsatadi. O`quvchilarni faol texnika ijodkorligi ishlariga jalb qilish ularning qishloq xo`jalik texnikasini ishlatish va ta‘mirlashda (dala ishlari jarayonida ham, xizmat ko`rsatish va ta‘mirlash

davrida ham) bevosita ishtirok etishni talab etadi.

O`quvchi yoki talabalar bevosita amaliy ishlarga jalb qilinishi orqali qishloq xo`jalik va iqtisodiy bilim asoslarini egallaydilar. O`quvchilarning iqtisodiy bilimlarni o`zlashtirib olishlari ularga ongli ravishda mehnat unumdorligini oshirish, qishloq xo`jalik mahsulotlarining sifatini yaxshilash va uning tannarxini kamaytirish imkonini beradi. O`rmon xo`jaligi bilan shug`ullanuvchi o`quvchilar serunum mehnat qiladilar. O`rmon ko`chatlari ularning ixtiyorida bo`lib, bunda ular yosh ko`chatlarni ekish va parvarish qilishga doir barcha ish jarayonini bajaradilar.