Kasb-hunar ta’limini boshqarish. Reja: I kirish

4. Pedagogik faoliyatni boshqarish dasturi.

Ushbu qonuniyat o‘qituvchilardan tashabbusni, mustaqil qaror chiqara olishni, o‘z vazifasiga ijodiy yondoshuvni talab qiluvchi pedagogik faoliyatga ham tom ma’noda taaluqlidir. SHu sababli bu sohada bajarilishi qat’iy talab etiladigan direktiv dasturlarning kamroq qo‘llanilishi maqsadga muvofiq bo‘ladi. Misol uchun, bunday dasturlarda ish tartibiga, hujjatlarni yuritishga va mehnat faoliyatining oxirgi natijasiga aniq talablarni belgilash bilan cheklanish mumkin. Ta’lim natijasiga belgilanadigan talab qat’iy belgilanadi va davlat ta’lim standartlarida rasmiylashtiriladi. Pedagogik faoliyatning sifat ko‘rsatkichi esa, mos ravishda ta’lim oluvchilarning ushbu talablar darajasiga muvofiqligida o‘z aksini topadi. Demak, direktiv boshqaruv dasturlaridan voz kechish pedagoglarga cheklanmagan erkinlik berilishini anglatmaydi. Ushbu yo‘nalish e’tiborini ta’lim jarayoni usullari va mazmunidan uning yakuniy natijasiga ko‘chirilishiga qaratilgan.

Bajarilishining majburiyligi nuqtai nazaridan boshqaruv dasturlarini informativ va direktiv turlarga ajratish mumkin. Jumladan, matbuotda nashr etilayotgan turli ilmiy-metodik tavsiyalar informativ dasturlar hisoblanadi va ularning bajarilishi majburiy deb belgilanmaydi. Pedagoglar ulardan faqat o‘zi uchun zarur deb bilgan qismini bajarish huquqiga ega. Informativ dasturlarni bajarishi to‘laliligicha pedagogning xohishi, uning ehtiyoj va istaklaridan kelib chiqib belgilanadi. Direktiv hujjatlarning bajarilishi majburiy bo‘lib, u tegishli tartibda nazorat qilinadi. Jamiyatimizning demokratlashib borishi natijasida informativ dasturlarga bo‘lgan ehtiyoj ortib borishi kuzatilmoqda.

Ta’lim muassasini boshqarish konsepsiyasini ko‘plab boshqaruv g‘oyalarini o‘zida mujassamlashtirgan tashkiliy model sifatida tasavvur qilish mumkin.

Faoliyat nuqtai nazaridan yondoshilganda, boshqaruv modelida quyidagi tarkibiy elementlarni ko‘rsatish mumkin: motiv, maqsad, rejalashtirish, joriy axborotlarni tahlil qilish, qaror qabul qilish,harakat, natijalarni baholash va tizimga tegishli tuzatishlar kiritish.

Boshqaruv jarayoni davriy xarakterda bo‘lib, bu davrlarning har biri o‘z davomiyligi, o‘z tadbiq etilish sohasi, vazifalari va o‘z echimiga ega. Boshqaruvning alohida olingan davrini quyidagi jarayonlarni qamrab olgan bo‘g‘in sifatida tasavvur qilish mumkin:

1. 
   Axborotlarni qabul qilish va ularning tahlili.
   
2. 
   Boshqaruv qarorining qabul qilinishi.
   
3. 
   Ta’lim muassasi faoliyatini rejalashtirish.
   
4. 
   Rejani bajarish uchun ishni tashkil qilish.
   
5. 
   Hisob-kitob, nazorat ishlari va natijalarini tahlil qilish.