Kar`yer haqida tushuncha. Pog’ona elementlari

qiyaligi deyiladi. Pog’ona qiyaligini uning ostki va ustki maydonchalari bilan kesishgan chizig’iga mos ravishda ustki (s) va ostki (d) brovkalar deyiladi.

2 – rasm. Pog’ona elementlari va parametrlari.

Pog’ona balandligi N_u ish olib borish xavfsizligini hisobga olgan holda o’rnatiladi va ekskavator o’lchamlari hamda tog’ jinslarining fizika-texnik xususiyatlariga bog’liq bo’ladi. Ko’plab kar`erlarda pog’ona balandligi 10-15 m ni tashkil etadi, ba`zan esa 20-40 m ga etadi. Ish

olib boriladigan pog’onaning
a_р qiyalik burchagi odatda 65-80˚ ga teng, ish olib borilmaydigan

pog’onada bu ko’rsatkich 45-60˚ ni tashkil etadi.
Ish olib boriladigan pog’onani uning balandligi bo’yicha chegaralovchi gorizontal yuzaga ustki (a) va ostki (v) maydonchalar deyiladi. Qazib olish uchun mo’ljallangan jixozlar (burg’ulash dastgoxlari, ekskavatorlar, transport vositalari va b.) joylashgan maydon ishchi maydon deyiladi. Ishchi maydon kengligi 40-70 m ni tashkil etadi. Agar maydonda kon ishlari to’xtatilsa, u holda ish olib borilmaydigan maydon deyiladi.
Pog’ona odatda ketma-ket ravishda parallel tasmalar (polosa), 10-20 m kenglikdagi ba`zan esa undan kengrok bulgan zaxodkalar bilan qaziladi. Zaxodkalarning boshi berk qismi (e) kovjoy (zaboy) deyiladi. Zaboyda bevosita foydali qazilma yoki qoplovchi jinslarni qazish-yuklash ishlari amalga oshiriladi. Natijada zaboy siljib boradi va zaxodka qazib olinadi, so’ngra esa yangi zaxodkaga o’tiladi.

Kar`er elementlari va asosiy kontexnik tushunchalar.

Kar`erning ish olib boriladigan va ish olib borilmaydigan bortlari mavjud.(3 rasm) bo’ladi. Yuqori pog’onaning yuqori brovkasini quyi pog’onaning quyi brovkasi bilan bog’lovchi

chiziqlar orasidagi burchak g _р