Kartashunoslik

Kadastr  planlari  va  kartalari 
maxsus  manbalar  hisoblanib,  ular  voqea  va 
hodisalar  hamda  resurlarning  joylashishini,  miqdor  va  sifat  ko‘rsatkichlarini 
hujjatli  aniqlikda  tasvirlaydi,  ijtimoiy-iqtisodiy  bahosini,  tabiiy  resurslardan 
oqilona foydalanish uchun ko‘rsatmalarni beradi. Bular jumlasiga respublikamizda 
shakllantiralayotgan  21  ta  kadastr  turini  –  Yer,  suv,  o‘rmon,  yo‘llar,  aloqa  va 
boshqa kadastr ma‘lumotlarini keltirishimiz mummkin.  
Matnli  yoki  adabiyotli manbalar
ga  har  xil  turda  yozilgan  yoki  kuzatish  va 
nazariy  tadqiqotlardan  olingan  kartografik  ma‘lumotlar  kiritiladi.  Ular  aniq 
koordinatasiga  ega  bo‘lmaydi,  lekin  kartaga  olinayotgan  obyekt  haqida  obrazli-
fazoviy,  umumiy  fikrga  kelish  imkonini  beradi.  Ekspeditsiya  hisobotlari, 
monografiyalar,  maqolalar  faktik  materiallarga  va  nazariy  mazmunga  ega  bo‘lib, 
ko‘plab boshqa manbalarni talqin qilishga va karta tuzish ishlarini mukammal olib 
borishga imkon yaratadi.  
Ba‘zi  manbalar  aniq  va  to‘liq  bo‘lmaganda  adabiyotli  ma‘lumotlar  nufuzli 
kartografik  ekstropolyatsiya  qilish  imkonini  beradi.  Agar  ma‘lumotlar  yetarli 
darajada bo‘lsa  ham  adabiyotli  ma‘lumotlar  manbalar sifatini baholash, obyektga 
geografik  aniqlik  kiritish  va  manbalar  zamonaviyligini  aniqlashda  juda  foydali 
axborotlar bo‘lib xizmat qiladi. 
Voqea  va  hodisalar  hamda  jarayonlarning  rivojlanishi  va  joylashishini 
ifodalaydigan  qonuniyatlar  alohida  ahamiyatga  ega.  Ular  mavjud  ma‘lumotlarni 
nazorat  qilish,  zarur  bo‘lganda  kartalashtirishni  kam  o‘rganilgan  xududlarga 
tarqatish  imkonini  beradi.  Masalan,  havo  haroratini  balandlik  o‘zgarishi  bo‘yicha 
bog‘liqligini  matematik  hisoblab,  borib  bo‘lmaydigan  va  kam  o‘rganilgan 
xududlarda izoterma chiziqlarini o‘tkazish va h.k.