Кармана тумани халқ таълими бўлими Болаларни ижтимоий психологик қўллаб-қувватлаш маркази психолог-методисти Сайидахмедова Лола Абдурасуловнанинг турли зўравонликка учраган ўқувчилар билан коррекцион ишларни ташкил этиш бўйича “Маҳорат дарс” ишланмаси

Ochiqzo’ravonlik- kaltaklash, kamsitish, haqoratlashvahok.
Yopiqzo’ravonlik-tajavuzkor, agressor, zo’ravonlikniamalgaoshiruvchilarbundayholatlarniyashirishgaharakatqiladilar, ya’nihechkimgabildirmayshantajqilish, kamsitishvahok.


1-mashg’ulot. “Tushunchalartahlili” metodiyordamida “Zo’ravonlikomillari”nitahlilqilish.
Ko’rsatma: “Zo’ravonlikomillari” bo’yichamavjudnazariybilimlarvaamaliytajribalarnitahlilqiling, taqqoslashorqalimuammonihaletishyo’llarnitoping, bilimlaringiznimustahkamlang, takrorlang, baholang.
Jami: 20 daqiqa.
1-chibosqich- 10 daqiqa.
2-chibosqich- 10 daqiqa.
1-bosqich.Tinglovchilargabo’shkataklarjadvaliberiladi.Guruha’zolaritomonidantushunchalarbo’shkataklargayoziladi.
1-guruh.

Tushunchalar	Sizningchabutushunchaqandayma’nonianglatadi?	Qo’shimchama’lumot
Shaxsiyomillar

2-guruh.

Tushunchalar	Sizningchabutushunchaqandayma’nonianglatadi?	Qo’shimchama’lumot
Oilaviyomillar

3-guruh.

Tushunchalar	Sizningchabutushunchaqandayma’nonianglatadi?	Qo’shimchama’lumot
Atrof-muhitomillari

4-guruh.

Tushunchalar	Sizningchabutushunchaqandayma’nonianglatadi?	Qo’shimchama’lumot
Vaziyatomillari

5-guruh.

Tushunchalar	Sizningchabutushunchaqandayma’nonianglatadi?	Qo’shimchama’lumot
Ijtimoiyomillar

2-bosqich.Tinglovchilarto’ldirilganmavjudjadvallarasosidabelgilangandaqiqaliktaqdimoto’tkazadi.
Kichikma’ruza:Maktabdagizo’ravonlikomillaritasnifi.

Фақатгина қўрқув ва ғазаб зўравонликни бошқаради.


Фрэнсис Бэкон


Shaxsiyomillar.
Harqandayo’quvchimuayyansharoitlardazo’ravonlikningqurboni, huquqbuzaryokiguvohigaaylanishimumkin. Shungaqaramay, huquqbuzarlar, jabrlanganlarvaguvohlargaxosbo’lganengtipikshaxsiyatxususiyatlarinianiqlashmumkin.
O’zinitajovuzkortutganholdazo’ravonlikqilayotganbolalarvao’spirinlargiperaktivligi, impulsivligi, ularningxatti-harakatlarivahis-tuyg’ularininazoratqilishdarajasipastligi, e’tiboritarqoqligi, maktabdagipastko’rsatkichlarivag’azabgamoyilligibilanajralibturadi.
Qoidagamuvofiqzo’ravonlikhuquqbuzarlaruchuno’zlarinitasdiqlashlari, kuchlarinihisqilishlarivanamoyishetishlariuchunvositabo’libxizmatqiladi. Zo’ravonlarningtajovuzkorligi, kuchsizlarniqo’rqitishi, ulargaog’riq,azobuyg’otishistagiularningo’zg’azabinijilovlayolmasligidanemas, balkijazoxavfiningmuqarraremasligidankelibchiqadi. Ba’zihuquqbuzarlarturlixilruhiymuammolargaduchkelishlarihammumkin.
T
Болагапсихологикзўравонликнингшакиллариуйдаболагабақириш, униярамас сўзлар билан чақириш, ота-оналарининг болаларниташлабкетишбилантаҳдидқилишда намоён бўлади. Шунингек, баъзи психологик ва жисмоний зўравонлик шакллари ҳам мавжуд. Мактабда болага етказилган жисмоний оғриқ, мактабда болани камситиш, боланинг ўзини паст ҳис қилиш ҳолати, шунингдек мактабда болани калтаклаш, мактабдаги шахсий нарсаларини ўғирлаш ҳолати.


М. (2013)
engdoshlarorasidako’pinchabolalarvao’spirinlaro’zlariningtashqiqiyofasi, xulq-atvoribilanfarqqilinsalar, zo’ravonlikqurbonigaaylanishadi. Ularningko’pchiligidado’stlarivatengdoshlarininghimoyasiyo’q, buesaularnibezorilaruchunosonnishongaaylantirishehtimoliniberadi.Shubilanbirga, do’stlaribo’lganjudamuloyimbolalarhamzo’ravonlikvabezorilikdanaziyatchekmoqda. Masalan, intellektualqobiliyatgaegaiqtidorlibolalarningtez- tezbullingga (bezorilik) uchrashiodatiyhol.Zo’ravonlikdanjabrko’rish,ularuchunayniqsaqiyin, chunkiko’pinchaiqtidorbilanbog’liqbo’lgansezgihislaribukabibolalardao’tayuqoribo’ladi. Ko’phollardazo’ravonlikvabezorilikkajismoniyvapsixologikjihatdano’zlarinihimoyaqilaolmaydiganvatengdoshlarivakattalar (ota-onalar, o’qituvchilar) tomonidanqo’llab-quvvatlanmaydiganbolalarduchkeladi. Biroq, zo’ravonlikharqandaybolagajiddiysalbiyta’sirqiladi.
Oilaviyomillar.
Oiladagiijtimoiyvapsixologikbezovtalik, ota-onalartomonidanbolahayotininazoratqilaolmaslik, oiladagizo’ravonlikmunosabatlaritajribasi, ota-onalarbilaniliqishonchlialoqalarningyo’qligi, hissiysovuqqonlikvaoilaa’zolariningpastdarajadagihamjihatligi, o’zaroyordamningetishmasligimaktabdao’quvchilaro’rtasidazo’ravonlikehtimolinikuchaytiradi.
O ta-onalaro’rtasidagio’zarozo’ravonlikmunosabatlari, shuningdekota-onalartomonidanbolalarigako’rsatilgantazyiqlarmaktabyoshidagiboladashaxslararomunosabatlarparadigmasinio’rnatishimumkin. Buxolatningnatijasio’laroq, aksariyathollardabolalarhuquqbuzargaaylanadilar, ularota-onalaridano’zlariniustuntutishga, boshqalarnikamsitishgavao’zmanfaatlariniharqandayholatdaustunko’rishgao’rganadilar.