Каримова мавжуда

0800-счётларга тегишли бухгалтерия ёзувлари
қуйидаги тартибда амалга оширилади
Счётларнинг кредити
Дебет
Счётларнинг дебети
Кредит
0710-
0720
Тугалланмаган
қурилишнинг қиймати.
Монтаж қилина бошлаган
асбоб-ускуналарнинг
ҳақиқий қиймати
Фойдаланишга топширилган
объектларнинг 
дастлабки
қийматга қўшиладиган хара-
жатларни ҳисобдан чиқариш
-0110 -
0190
6010
7010-
Монтаж 
талаб 
қилин-
майдиган 
асбоб-
ускуналарни 
етказиб
берганлиги 
учун 
мол
етказиб 
берувчиларнинг
тўлов
ҳужжатларини
акцептлаш
Фойдаланишга топширилган
объектларнинг 
дастлабки
қийматига қўшилмайдиган
харажатларни
ҳисобдан
чиқариш
-9439
6010,
1090,
1220,
6710,
Áàæàðèëãàí óðèëèø âà
ìîíòàæ èøëàðè ó÷óí
ò¢ëîâ óææàòëàðèíè àê-
öåïòëàø
Қурилиш 
ва 
монтаж
Қурилаётган 
асосий
воситалар 
объектларининг
қийматига
қўшиладиган
зарарларнинг
ҳисобдан
чиқарилиши
9439

---

15
Счётларнинг кредити
Дебет
Счётларнинг дебети
Кредит
1050,
6520-
ишларига 
доир
субъектнинг харжатлари
0211-
0290,
0510,
1310-
Қурилиш, монтаж
ишларида
қатнашган
асосий воситалар, номод-
дий активлар ва арзон
баҳоли ва тез эскирувчан
буюмларнинг 
эскириш
суммалари
Ускуналарнинг 
баҳосини
арзонлаштириш
-9439
2310- Ёрдамчи 
ишлаб 
чиқа-
ришнинг
қурилишга
қўрсатган 
хизматларини
ҳисобдан чиқариш
Тугалланмаган 
ишлаб
чиқаришда 
аниқланган
камомад
-4630
ёки
9433
Шундай қилиб, асосий воситаларни сотиб олиш, олиб келиш ва ўрнатиш
харажатлари капитал қўйилмаларга ажратилган маблағлар амалга оширилиб
албатта капитал қўйилмалар ҳисобида ҳам акс эттирилиши, яъни
капиталлаштирилиши шарт. Лекин бундан умумхўжалик сметаси бўйича
кўзда тутилган маблағлар ҳисобидан сотиб олинган ва корхона ҳамда
ташкилотларнинг техника адабиётлари кутубхонасига келиб тушадиган
китоблар ва ойномалар ҳамда «Асбоб-ускуналарни ва инвентарларни сотиб
олиш» деб номланган бюджет туркумланишининг 13-моддаси бўйича
болалар муассасаларига ажратилган маблағлар ҳисобидан сотиб олинган
асосий восита(фонд)лар мустаснодир. Бунда асосий воситалар кирим
қилинганда 0190-«Бошқа асосий воситалар» счётининг дебети ва қаердан

---

16
сарфланишига қараб тегишли пул маблағлари счётларнинг кредитида акс
эттирилиб. капитал қўйилмалар ҳисоби орқали ўтказилмайди.
Активлардан фойдаланиш жараёнида сарфланган, яъни кейинги
капитал қўйилмалар.
Асосий воситаларга сарфланган капитал қўйилмалар активнинг ҳолатини
бошланғич баҳоланган меъёрий кўрсаткичларидан юқорирок даражада
яхшилаб, келгусида олинадиган иқтисодий манфаатни оширишга олиб келиш
эҳтимоли мавжуд бўлган тақдирдагина активнинг баланс қийматига
қўшилади. Яхшиланиш натижасида иқтисодий манфаатдорликнинг ошишига
олиб келувчи қуйидаги тадбирларни мисол қилиб келтириш мумкин:
а) активнинг фойдали фаолиятининг муддатини узайтириш билан бирга
кувватини ошириш мақсадида реконструкция қилиш;
б) ускунада ишлаб чиқарилаётган маҳсулотнинг сифатини тубдан
яхшилаш мақсадида, ушбу ишлаб чиқариш ускунаси қисмларининг сифатини
ошириш;
в) асосий фаолиятнинг дастлабки баҳоланган харажатларини
камайтиришга олиб келадиган янги ишлаб чиқариш жараёнларини қўллаш.
Бошқа барча капитал қўйилмалар улар амалга оширилган даврда
сарфлар сифатида тан олиниши керак.
Капитал сарфлари ёки капитал қўйилмалар деб асосий воситаларни ва
бошқа узоқ муддатли фойдаланиладиган активларни сотиб олиш ва яратиш
билан боғлиқ бўлган сарфларга айтилади. Ускуналарни таъмирлаш, уларга
хизмат кўрсатилиши, ёқилғи сотиб олиш харажатлари, яъни субъектнинг
фаолияти учун зарур бўлган барча харажатлар нокапитал харажатларга ёки
чиқимларга киритилади, чунки улар ушбу ҳисобот даврида даромад олиш
учун сарфланган харажатларни ифодалайди.
Капитал қўйилмалар ва харажатларни қатъиян ажратиш зарур. Капитал