Каримов А. А., Исломов Ф. Р., Авлоқулов А. З. Бухгалтерия ҳисоби

21.3. Юридик шахсларнинг мол-мулкига солинадиган солиқни ҳисоблаш ва тўлаш тартиби

Юридик шахслар мол-мулкига солиқ солишнинг мақсади кераксиз ва ортиқча ускуналар ҳамда бошқа мулкларнинг корхоналарда меъѓрдан ортиқча сақланишини бартараф этишдан, корхоналарда товар обороти жараѓнини жадаллаштиришдан иборат.

Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган, мустақил балансга эга бўлган, мулкчиликнинг турли шаклларига асосланган барча юридик шахслар солиқ тўловчилар ҳисобланади.
Шунингдек корхоналарнинг Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган, мустақил баланга эга бўлган филиал, ваколатхона ѓки бошқа шаклдаги таркибий қисмлари ҳам мол-мулк учун солиқ тўловчилар саналади. Солиқ солиш ставкалари ва солиқ солиш объектлари Вазирлар Маҳкамаси томонидан белгиланади.
Ушбу солиқ корхонанинг мол-мулкининг ўртача йиллик қолдиқ қийматидан олинади. Юридик шахслардан олинадиган мол-мулк солиЃи ставкаси қуйидагича:

Тўловчилар	Солиқ солинадигант базага нисбатан % ларда солиқ ставкалари
Юридик шахслар	3
Ўзи ишлаб чиқарган товарлар (ишлар, хизматлар) экспортининг эркин алмаштириладиган валютадаги ҳиссаси қуйидаги миқдорларни ташкил этадиган экспортчи корхоналар учун:
Сотишнинг умумий ҳажмида 15% дан 25%гача	белгиланган ставка 30%га пасайтирилади
Сотишнинг умумий ҳажмида 25% дан 50%гача	белгиланган ставка 30%га пасайтирилади
Сотишнинг умумий ҳажмида 50% ва ундан ортиқ	Солиқ ундирилмайди

Солиқ солиш объекти бўлиб, корхона асосий воситаларининг, шу жумладан лизинг шартномаси бўйича қабул қилинган асосий воситаларнинг) ўртача йиллик қолдиқ қиймати, номоддий активларнинг ўртача йиллик қолдиқ қиймати ва корхоналарнинг ўз вақтида ўрнатилмаган ва ишлатилмаган ускуналари ҳисобланади. Корхона балансида бўлган асосий воситалар, шу жумладан, лизинг шартномасига кўра сотиб олинган воситалар ва номоддий активларнинг эскириши чегириб ташланган ўртача йиллик қолдиқ қиймати солиққа тортиш объекти ҳисобланади, бундай объектлар кейинги ўринларда мол-мулк деб аталади.