Karbonizatsiya jarayonining texnologik hisoblari

Kalsinatsiya jarayonining texnologik hisoblari


Masala № 8

Ishlab chiqarish unumdorligi 210.000 t/yil t/yil (600 t/kuniga) bo‘yagan 99,2% li kalsinatsiyalangan soda ishlab chiqarish zavodi uchun kerak bo‘lgan namokob miqdori hisoblansin. Namokob zichligi 1,21 t\m bo‘lib tarkibida 312 g\dm NaCl bor. Sodaning bir qismi 50000 t\yil natriy ishqorini olish uchun sarflanadi. Bunda 1 tonna kaustik soda olish uchun 1,335 t Na CO sarf bo‘ladi.

Kaustifikatsiya uchun soda eritmasini dekarbonizatorda bikarbonatni bug‘ bilan ishlov berish orqali quyidagi reaksiya asosida olinadi:

2NaHCO = Na CO +CO +H O

Hisobni 100% li Na CO ning kunlik ishlab chiqarish unumdorligiga hisoblaymiz.

Hisob:
Kaustik soda olish uchun 100% li Na CO ning zarur miqdori:

(50000 · 1,335) /(350 · 24)=7,95 t/soat.

350- 1 yildagi ishchi kunlar soni.

Zavodning unumdorligi Na CO ga nisbatan:


· 0,992 = 24,8 t/s yoki 24,8 · 24 = 595,2 t/kun

Kalsinatsiyalangan soda tarkibidagi Na CO miqdori:

24,8-7,95=16,85 t/kun yoki 16,85 · 24 = 404,4 t/soat

100% li Na CO ning kunlik yo‘qolishlarini aniqlaymiz.

Ukuporkadagi yo‘qolishlarni 0,25% deb olamiz. Faqatgina kalsinatsiyalangan soda ukuporka qilinayotganligi sababli, yo‘qolishlar:


=1,01 t/kun

1000 kg mahsulotga ko‘ra:

( 1,01 · 1000 ) /600 =1,68 kg

Namokobni tozalash uchun soda sarfini X t/kun deb olamiz.

Namokobni tozalash bo‘limidagi Na CO sarfi, 1000 kg sodaga nisbatan :

(X/600) · 1000 =1,666X kg

Sodani kuchsiz suyuqliklar bilan sarfini 1,5 % deb olamiz ( Quritgichlarning gazi tarkibidagi changni ushlashda hosil bo‘ladi ):

=6,17 +0,0152X t/kun

YOki 1000 kg soda uchun :

=10,28 +0,025X kg

Quritgichlardagi va dekarbonizatordagi soda sarfini aniqlaymiz:

NH Cl + NaHCO = NaCl + NH + CO +H O

Xom bikarbonat miqdori 1000 kg sodaga nisbatan 4,15 kg.
1 k·mol 0,5 k·mol Na CO ga ekvivalentligini nazarda tutsak, 1000 kg soda uchun Na CO yo‘qotilishi:
(106 · 4,15) / (2 ·53,5) = 4,11kg
Kun bo‘yicha:
(4,11·600) /1000 =2,47 t/kun
Sodaning bikarbonat holida filtrlardagi yo‘qotilishi 2,25%


=13,78X t/kun

YOki 1000kg soda uchun :

=23,005 +0,0383X kg/kun

1000 kg nisbiy mahsulotni olish uchun ishlatilishi zarur bo‘lgan Na CO miqdori

1000·0,992=992 kg
Ukuporkadagi yo‘qotishlar (1,68 kg), nomakobni tozalash uchun soda sarfi (1,666·X kg), quritish va dekarbonizatsiya jarayonidagi yo‘qotishlar (4,11 kg) bikarbonatni filtratsiya qilish jarayonidagi yo‘qotishlarni
(22,97 + 0,0383 X kg) hisobga olgan holda ishlanishi lozim bo‘lgan Na CO miqdori:

992 +1,68+1,666X+4,11+22,97 +0,0383X=102,46+1,74X kg

( Kuchsiz suyuqliklar bilan bog‘liq yo‘qotishlarni hisobga olmaymiz, chunki ular jarayonga qaytariladi)1000 kg sodani olishda, aylanish darajasini ( 72%) hisobga olgan holda sarfi:

=1505 +2,613X kg

312 g/dm NaCl tutgan nomakob sarfi:

=5,02+0,00836X m

Namokobni tozalanishida nomakobning 1000 kg soda olishda 0,2 m yo‘qotilishni hisobga olib, namokob sarfi:

5,02+0,2+0,00836X=5,22+0,00836X m

1 m namokobni tozalashda 6,864 kg sarf bo‘lsa, u xolda 1000 kg soda olishda namokobni tozalash uchun Na CO sarfi:

(5,22+0,00836X) ·6,864 kg

YUqorida Na CO ning sarfi 1,666 X deb belgilangan edi. Bu kattaliklarni tenglashtirib X = 22,23t ligini hisoblaymiz.

X orqali namokob sarfi va yo‘qotilishini hisoblaymiz.
Namokobni tozalash bo‘limidagi Na CO sarfi:

1,666 ·22,23 = 37,03 kg

Quritgichlardan kelayotgan soda changining ( bu chang ushlab qolinib, kaustik soda ishlab chiqarishda ishlatiladi ) kunlik miqdori:

1,666 + 0,0152·22,23 = 6,61 t/kun

yoki 1000 kg sodaga

( 6,51·1000 )/600 = 10,85 kg
Filtratsiya jarayonidagi yo‘qotishlar
13,78 + 0,023 · 22,23 = 14,29 t/sut
yoki 1000 kg sodaga
( 14,29 ·1000 )/600 = 23,82 kg
Jami yo‘qotishlar: kg t\sut
Ukuporkadagi yo‘qotish: 1,68 1,01
Tozalashdagi sarf: 37,03 22,23
Kuchsiz suyuqliklardagi sarf: 10,85 6,51
Quritgichlardagi va
dekarbonizatsiyadagi yo‘qotishlar: 4,11 2,47
Filtratsiyadagi yo‘qotish: 23,82 14,29

Umumiy yo‘qotishlar ( kuchsiz

suyuqlikni hisobga
olmaganda ) : 77,49 46,51

1000 kg soda uchun namokobni sarfi :

5,22 + 0,00836X = 5,22 + 0,00836 · 22,23 = 5,4 m