Kanali mahsuloti

 

 

  

15-BILET  

1. Zilzila va vulqonlar. 12 ballik seysmik shkala.  

Zilzila – yer po‘stining ichki qismida ro‘y beradigan uzilish, sinish, 

siljish kabi jarayonlar ta’sirida sodir bo‘ladigan silkinishlar. Sabablariga 

qarab: tektonik, vulqon va o‘pirilish zilzilalariga bo‘linadi. Zilzila kuchi 

10 yoki 12 balli seysmik shkala yordamida aniqlanadi. Respublikamiz- 

da 12 balli seysmik shkaladan foydalaniladi (2-jadval).  

  

Vulqonlar – yer po‘stida sodir bo‘ladigan tektonik harakatlar natijasi- da 

paydo bo‘lgan yoriqlar orqali lava, issiq gaz, suv bug‘lari va boshqa 

jinslar chiqib turishidan hosil bo‘lgan konussimon qalqonsimon, 

gumbaz- simon tog‘lar va tepalar. Vulqon og‘zi – krater, tagi – magma 

o‘chog‘i, mo‘riga o‘xshash tik o‘rta qismi – vulqon kanali deb ataladi. 

Vulqon krateridan otilib chiqadigan lavaning harorati 1500° C gacha 

yetadi. Vul- qonlar shartli ravishda so‘ngan va harakatdagi vulqonlarga 

bo‘linadi. Ho- zirgi paytda sayyoramizda 800 dan ortiq harakatdagi 

vulqonlar mavjud.  

  

2. «Mayatniksimon migratsiya» va «Global shahar» atamalarining mazmunmohiyatini 

tushuntiring.  

Mayatniksimon migratsiya (tebranma migratsiya) – aholining o‘qish, ishlash

 

maqsadida bir joydan ikkinchi joyga har kungi yoki har haftalik harakati.  

  

Global shaharlar qatoriga, eng avvalo, Nyu-York, London,  

Tokio, Shanxay, Gonkong, Parij, Dubay, Singapur kabi savdo-moliyaviy 

va transport salohiyati o‘ta katta shaharlar kiritiladi. Global shaharlar 

safi borgan sari kengaymoqda, ularning ta’sir doirasi esa barcha qit’a va 

ularning yirik qismlarini qamrab olishga intilmoqda.  

    maqsadida bir joydan ikkinchi joyga har kungi yoki har haftalik harakati.  

  

---