Kamoliddin behzod nomidagi milliy rassomlik va dizayn instituti

2.2. “Afg‘on shamoli” (“So‘nggi topshiriq”) asari haqida
“Afgʻon shamoli” roman-seriali 15 jilddan iborat. Bugungi kunga kelib 10-jild tayyorlandi. O‘zbek tilidagi umumiy tiraji hozirgacha 200 ming nusxani tashkil qilgan. Birinchi jildi nemis tiliga tarjima qilingan va Schlosser nashriyoti tomonidan nashr etilgan. Asarda bir qator davlatlar maxsus xizmatlarining xalqaro terrorizmga qarshi olib borayotgan murakkab faoliyati haqida hikoya qilinadi.
Sovet qoʻshinlari Afgʻonistondan olib chiqib ketilganidan biroz vaqt oʻtgach, general Kramarenko oʻzining sobiq tarjimoni, roman qahramoni Buranni bir paytlar olib chiqib boʻlmaydigan xazina uchun Afgʻonistonga qaytarib yuboradi. Biroq qahramon yo‘lda mujohidlar qo‘liga tushib qoladi va ularning to‘dasida qolishga majbur bo‘ladi. U Vatan bilan aloqa o‘rnatishga erishadi, Vatan oldidagi vazifalarni bajarishga kirishadi. U jinoiy guruh rahbari va xalqaro terrorchilik tashkilotining yuqori martabali tashkilotchilari ishonchini qozonishga muvaffaq bo‘ladi, Turkiyada tuzilgan maxfiy Kengashga a’zo bo‘ladi, “Tolibon” harakati yetakchisi Mulla Umarning ishonchini qozonadi. Buranning tezkor harakatlari tufayli bir qator rejalashtirilgan xalqaro terroristik harakatlarning oldini olish mumkin: sabotaj, hukumat a'zolariga suiqasd qilish, davlat to'ntarishlari, bolalarni o'g'irlash va boshqalar.
Asarda dunyo ravnaqiga tahdid soluvchi narkotik biznesi, qurol savdosi va qul savdosi aks ettirilgan.
Romanning joylashuvi: Oʻzbekiston, Tojikiston, Qirgʻiziston, Rossiya, Pokiston, Arab Amirliklari, Misr, Turkiya, Angliya, Avstraliya, Finlyandiya, AQSH va boshqa bir qator Afrika davlatlari.
Romanda bir qancha tarixiy real shaxslar: Usama bin Laden, Bashir, Mulla Umar obrazlari jonlantirilgan.
Roman turkumida insonparvarlik, vatanparvarlik, baynalmilallik, tinchlik g‘oyalari targ‘ib qilinadi.
... "Meni kechir, Vatan!" - dedi general baland ovozda emas, lekin uning so'zlarini ko'pchilik eshitdi. Sarson bo‘lib turganlar beixtiyor “Kechir meni, Vatan!” deb takrorlardi. Hatto Said Kaloniy ham buni sezmay “Kechir meni, Vatan!” deb pichirladi. Hamma keyin nima bo'lishini kutayotgan edi. General boshqa gapirmadi, bayroqni yuziga tutib yig‘ladi. Hayajonli kutishdan bosh tortgan hech kim, hatto Said Kaloniyning hushyor tansoqchilari ham generalning qo‘lida to‘pponcha qanday paydo bo‘lganini payqamadi. To'satdan yorilishdan cho'chib ketdi. Ammo o'q qurolli olomon tomon otlanmadi - general so'nggi o'qni otdi, to'pponchani o'z chakkasiga qo'ydi va chap qo'lidagi bayroqni mahkam ushlab, erga ko'mildi. Uning qip-qizil qoni asfalt bo'ylab oqardi.
"Harbiy razvedka ma'lumotlariga ko'ra, Chegechi bugun ertalab Dubayga uchib ketgan", dedi boshliq Muzaffarovga. – U yerda uni “Ozod Turkiston” jamiyati tashkilotchisi Amiriy kutib oldi va noma’lum tomonga olib ketdi. Tojikistondagi voqealardan so‘ng ular Ergashni isitishni boshlashlari aniq. Hamma jekpotni kutish bilan ovora bo'ldi. Nima bo'lishidan qat'iy nazar, biz ular nima qilishlarini bilishimiz kerak. Ma'lumki, ularning barcha ko'rsatmalari Dubaydagi Amiriy qarorgohidan keladi. Ularning yurtimizdagi odamlari yashirincha mehnat qilib, yoshlarni go‘yoki o‘qish, ishga joylashish maqsadida birlashtirib, qo‘shni davlatlar orqali Afg‘oniston va Pokistonga olib ketilmoqda. Biz o‘z xalqimizni jangarilar guruhiga va Turkiyadagi Kengash qarorgohiga kirib bormagunimizcha, biz qorong‘ulikda qolamiz, ularning rejalari bizni hayratga soladi. Rahbariyat Ergashning biz bilan ishlayotgan odamlarini zudlik bilan aniqlashni talab qilmoqda.
“Endi xonadonga boring va o'zingizni tartibga keltiring. Ertaga Istanbulga uchasiz. Bizning odam sizni u erda kutmoqda. Aravada pasport, samolyot chiptasi va pul solingan quti bor. Istanbulga kelganingizdan so'ng siz pasport raqamiga 7 raqamini qo'shib qo'ng'iroq qilasiz, javob beruvchi uchrashuv joyini belgilaydi. Uning chap qo'lida uzuk bo'ladi, uning toshida arab tilida "Al" deb yozilgan. Va sizning ringda - "I" harfi.
Bu sir, lekin men sizga ayta olaman. Arab davlatlaridan birining fuqarosi niqobi ostida Markaziy Osiyoga boraman. Bilishimcha, u yerda arablarga katta hurmat bilan qarashadi. Bundan tashqari, inqilob davrida bu hududdan ko'plab odamlar Arabistonga hijrat qilishgan. Men o‘zimni ulardan birining avlodi sifatida tanishtiraman. Chegara hududidan biror joyda ishonchli odam yollayman. U karam ekadi. Hammayoqning boshini bog‘lay boshlagach, dehqon barglar orasiga hashar to‘plarini solib qo‘yadi.
— Oʻtiring, yana oʻylab koʻring, — ayyor koʻzlarini chimirib, jangarilar yetakchisi muloyimlik bilan suhbatni boshlab yubordi, — oʻzingiz haqingizda oʻylab koʻring. Biz albatta g'alaba qozonamiz. Yaxshisi, biz tomonda bo'lsangiz. Siz Mudofaa vaziri bo'lasiz. Men xohlagan narsani qilishga va'da beraman.
- Yo'q! – qat’iylik bilan e’lon qildi Sangak. Nafratim sen bilan ayovsiz kurashishimni aytadi! Men sizlarning orangizda emasman!
“Sen qotilsan, peshonangda muhr bor. Siz uni o'z qoningiz bilan yuvib bo'lmaydi. Hukumat sizga hech qachon ishonmaydi, - deb qichqirdi to'da rahbari.
“To‘g‘ri aytdingiz, mening peshonamda qotil ekanligim muhri bor. Lekin xoin emas. Men hech qachon ona yurtimga xiyonat qilmayman! Agar bilmoqchi bo‘lsangiz, men isnodni yuvish uchun emas, yurtimizni sizdek odamlarning izlaridan tozalash uchun kurashaman.
- Sabr qiling, Igor Stepanovich, - dedi kontrrazvedka boshlig'i, har doimgidek, xotirjam va qat'iy. - Urush tez orada tugaydi. Xudo hohlasa uyga ketamiz. O'zingizni qutqaring. Bu yerdan quruq qo‘l bilan ketolmaymiz. Vaziyatdan, barcha imkoniyatlardan unumli foydalanishimiz kerak. Hozir yurtimizda qanday ahvol borligini o‘zingiz ham bilasiz. Gorbax hamma narsani buzdi, tartibsizlik qildi. Agar biz hozir o'zimizga g'amxo'rlik qilmasak, unda bizni tilanchi qarilik kutmoqda.
Goncharov yozuvni diqqat bilan tingladi va keksa generaldan behuda gumon qilmaganiga ishonch hosil qildi. Ammo kaltaklangan general o'z hayotini xavf ostiga qo'yishga tayyor bo'lgan bu qadriyat nima? Bu hayotdan qimmatroqmi? Qanday qilib bu qiymat Skvortsovning qo'liga tushdi? Uni qayerga yashirdi? Nega qaytib kelganida olib chiqmadi? Shu xayollarda podpolkovnik mayor Ivanovni kabinetga chaqirib, buyurdi:
- Buyurtmangiz bajarildi. Bu erga kelish orqali ishonch hosil qilishingiz mumkin.
"Men faqat fotosuratni ko'rishim kerak!" Ikki kundan keyin va'da qilingan "yuk" sizga yetkaziladi. Aytgancha, uning yonida pul bormi?
Volfovich o'z yordamchilariga qaradi. Ular yelka qisdilar.
Biz pul emas, bosh qidirdik!
Ruslanning qonli boshini suratga olib, o‘sha kuniyoq Abdulloxoni jo‘natishdi. Chegechilik Amiriy ham, Abdulloh ham Rossiyada ishonchli hamkori borligidan mamnun edilar.
Olomonni halqaga aylantirgan jangarilar tikanli simlarning uchlarini transport vositalariga bog'lab qo'yishdi. Sekin-sekin harakatlanayotgan mashinalar tikanli halqani mahkamlashdi. Shundagina odamlar dahshatli tuzoqqa tushib qolganliklarini angladilar. O'sha soatda butun dunyo odamlarning jazavali faryodlariga to'lgandek bo'ldi. Qopqonga tushib, qaerga qochishni bilmay, odamlar bir-birining ustiga chiqib, bir-birini ezib tashlashdi. Tikan esa siqilib, qichqirayotgan odamlarni ulkan tirik uyumga aylantirib, yurakni ezuvchi hayqiriqni chiqardi. O'tkir tikanlar tanani yirtib tashladi, qon sachraydi. Bolaning qo'li yirtilgan. Ayolning ko'kragi yirtilgan edi. Mahkumlar endi yugurmadilar, qochishga urinmadilar. Hech qayerda…. Hammasi qonli tartibsizlikka birlashdi ... Va mashinalar hali ham sekin bir yo'nalishda harakat qilishdi, hatto tikanli halqani yanada qattiqroq tortdilar ...
- Sabr qiling, vaqti kelib hammasi bo'ladi! Bu borada afg'on do'stlarimiz o'zlari sizga murojaat qilishadi. Lekin avvalo Tojikiston va O‘zbekiston davlat chegaralari orqali xavfsiz yo‘lak topishimiz kerak, mamlakat ichida esa ruslar bilan aloqa o‘rnata oladigan ishonchli odamlarni topish kerak. Biz sizga “tovar”ni chegaragacha yetkazib beramiz, qolganini esa xalqingiz qiladi. Rossiyaning eng yirik narkobaroni Vadim Volfovich bizning mahsulotimizni intiqlik bilan kutmoqda. Xullas, tushum evaziga biz sizning xalqingizni barcha kerakli narsalar bilan ta'minlaymiz: kiyim-kechak, oziq-ovqat, qurol. Bundan tashqari, siz va yaqinlaringiz uchun Yevropa yoki Lotin Amerikasining nufuzli hududlarida uylar sotib olinadi. Siz xohlagan bankda ular shaxsiy hisob raqamlarini ochadilar. Mana shunday shart-sharoit sizga va xalqingizga yaratiladi, aziz Ergashboy!
Ergashni Xattobgacha kuzatib qo‘yishdi.
Ruslar bizni to‘rt tomondan o‘rab olishdi. Shahar bilan hech qanday aloqasi yo'q. "Yengilmas sherlar" parashyutchilari har kuni o'nlab jangchilarimizni yo'q qilishadi. Sizning xalqingiz bu sherlar bilan jang qilishiga to'g'ri keladi.
— Hozir qayerga qo‘nganlarini ko‘rsat, — deb so‘radi Ergash.
O‘sha kunlarda Amiriy Abdullohni Dushanbedagi Ergash huzuriga jo‘natgani bejiz emas edi. “Ozod Turkiston” rahbari Tojikistondagi voqealar qo‘shni O‘zbekistondagi vaziyatga ta’sir qilishi mumkinligiga ishondi. Tojikiston stsenariysi O‘zbekistonda ham takrorlanishi, kuchlar tashqaridan bosqinlarni qo‘llab-quvvatlashi kerak edi. Biroq, bu sodir bo'lmadi. Bu Amiriy va Chegechini jiddiy tashvishga soldi. Amiriyning fikricha, Chechenistondan haydalgan va o'z ta'sirini yo'qotgan Ergash harakatsiz qolmasligi kerak va qolishi mumkin emas. Ularni boshqarish, boshqarish, ishlatish kerak. Tojikistondagi voqealar Said Kaloniyning muammosi, boshi og'risin. O‘zbekiston biz uchun muhimroq.
“Biz bundan unumli foydalanamiz”, deb davom etdi Aziz Ahmad. “Tasavvur qiling: yarim tunda sizning xalqingiz hujumi ostida qochqinlar chegaradan o'tib ketishadi. Boshqa tomondan, odatdagidek, ular chodirlarini o'rnatadilar. Darhaqiqat, chodirlar ostida qurollar ko‘miladi. Bir necha kundan keyin qochqinlar o'z hududlariga qaytadilar. Keyin esa o‘zbek tomondan sizning odamlaringiz paydo bo‘lib, ko‘milgan qurollarni sekin-asta kavlay boshlaydi. Qanday?
Shundan so‘ng Kengashga yangi a’zolar qabul qilish masalasiga o‘tdik. Amiriyning Ergashboyga kiritilishi haqidagi taklifi ma’qullandi. Bashir tavsiyasiga ko‘ra u Kengash a’zoligiga qabul qilingan va Turkonxonim bu sharafga Pokistonda ayollarni jihodga tayyorlashda faol ishlagani uchun munosib bo‘lgan.