Kamola Axtamova 4-kurs 405 guruh Mustaqil ish Yangi ishoralarning imo- ishoralalar tili tizimidagi o‟rni

Kamola Axtamova 4-kurs 405 - guruh 
Mustaqil ish
strukturalizm kabi o`nlab tilshunoslik maktablari hamda oqimlarning vujudga kelishiga 
sabab bo`lgan. Tilshunoslik fani falsafa, psixologiya , tarix kabi o`nlab ijtimoiy fanlar 
bilan bir qatorda turadi. Til nihoyat darajada murakkab va ko`p aspektli hodisa 
bo`lganligi uchun ham uni faqat tilshunoslik fani emas, ya‟ni bir qator fanlar ham 
o`rganadi. Tilshunoslik fani muayyan va umumiy tilshunoslik sohalaridan iborat. 
Muayyan tilshunoslik ma‟lum bir tilning grammatikasini, ya`ni tilning turli sathlarini, 
jumladan, fonetikasini, fonologiyasini, lug`at tarkibini, grammatik qurilishini va 
hokazolarni sinchiklab o`rganadi. Umumiy tilshunoslik esa umuman tillarning kelib 
chiqishi, ijtimoiy mohiyati, jamiyatdagi o`rni va vazifalari, taraqqiyot yo`llari, til va 
tafakkurning o`zaro bog`liqligi, tillararo munosabatlarni umumlashtiruvchi, ilmiy 
xulosalar chiqaruvchi hamda shu asosda til qonuniyatlarini aniqlab beruvchi fandir. 
Mazkur kurs, ya‟ni “Tilshunoslikka kirish” kursi talabalarni tilning eng zarur, 
boshlang`ich tushunchai bilan tanishtiradi. Tilning boshqa hodisalar ichida tutgan o`rni, 
turli til hodisalari, til va nutq oppozitsiyasi, tilshunoslikning turli sathlari xususida 
umumiy ma‟lumotlar beradi. Dunyo tillarining turli tasniflari borasidagi alohida 
qarashlarni qiyoslab o`rganadi, shuningdek, murakkab til hodisalarini to`g`ri tushunish 
uchun zaruriy lingvistik atamalar bilan tanishtiradi. Ushbu ma‟ruza matnida 
“Tilshunoslikka kirish ” va “Umumiy tilshunoslik” kurslarining bir-biri bilan 
chambarchas bog`liqligini hisobga olib, til hodisalarini jahon standartlari asosida 
izohlashga baholi qudrat harakat qildik. O`zbek tilshunosligiga bog`liq o`rinlarda esa 
shakl-vazifaviy yo`nalish asosida yondashilgan ilmiy xulosalarga tayanildi. 
“Tilshunoslikka kirish” kursining vazifasi bakalavriat tizimidagi filolog talabalarni til 
haqidagi fanning asoslari bilan tanishtirish, ularning lisoniy bilimlarini kengaytirish va 
mustahkamlash, ularga zaruriy lingvistik atamalr haqida ma‟lumot berish, ba‟zi tillar 
orasida uchrovchi ayrim til hodisalaridagi umumiylik va xususiyliklarni qiyoslab 
berishdan iboratdir. Ushbu kurs to`rt asosiy qismdan iborat bo`lib, kirish qismida til – 
ijtimoiy hodisa sifatida, ikkinchi va uchinchi bo`limlarda lison va nutq farqlanishi hamda 
shu asosda lisonshunoslik bo`limlari, nihoyat dunyo tillari tasnifi o`rganiladi.

---