5.
Ayrim qiziqarli sonlar
Pifogor o’zining shogirdlari bilan o’tkazilgan uchrashuvlarining birida: “Har
qanday sonning o’ziga yarasha ajoyibligi bor” deb aytgan ekan. Shu uchrashuvga
qatnashgan Pifagorning shogirdlaridan biri: “Bo’lmasa aytingchi, ajoyib 17 tub
sonning qanday ajoyibligi bor?” deb so’ragan. Pifagor quyidagicha javob bergan:
“17 juda Ham ajoyib sondir. U 2 ta kvadratlarning va 2 ta to’rtinchi darajalarining
yig’indisidan iborat.
17=1
2
+4
2
=1
4
+2
4
1.
Agar 1-hadi va ayirmasi 15873 ga teng bo’lgan 9 hadli
progressiyaning hamma hadlarini ketma-ket 7 ko’paytirilsa, quyidagi sonlar hosil
bo’ladi.
15873×7=111111
31764×7=222222
47619×7=333333
63492×7=444444
79365×7=555555
95238×7=666666
111111×7=777777
60
2.
Agar 7
2
=49 soninig raqamlari orasida 48 yozilib, quyigadagi yo’l
bilan sonlar tuzilsa, natijasida hamma vaqt kvadratli son son hosil.
49=7
2
4489=67
2
444889=667
2
44448889=6667
2
……………………………
3.
9 soni bilan bog’liq bo’lgan ajoyibotlar ham mavjud.
9×7=63
99×77=7623
999×777=776223
9999×7777=77762223
…………………………………
4.
9
2
=81 dan foydalanib istagancha 9 lardan iborat bo’lgan sonning
kvadratini yozish mumkin. 81 sonidagi 8 oldiga 9 lar sonidan 1 ta kam 9 va 1
oldida o’shancha nol yozish yetarli.
9
2
=81
99
2
=9801
999
2
=998001
9999
2
=99980001
61
5.
Faqat birlardan iborat bo’lgan sonlarnig kvadratlarini quyidagi
piramidalar jadval yordamida yozish mumkin.
1
2
=1
11
2
=121
111
2
=12321
1111
2
=1234321
11111
2
=123454321
111111
2
=12345654321
1111111
2
=1234567654321
11111111
2
=123456787654321
111111111
2
=12345678987654321
6.
Agar 3, 6, 9, 12, 15, 18, 21, 24, 27 arifmetik progressiyaning hamma
hadlari mos ravishda 37 ko’paytirilsa, 111, 222, 333, 444 …….999 ajoyib
progressiya hosil bo’ladi.
37×(3+7)=3
2
+7
2
37+3×7=3
2
+7
2
37×3×7=777
Gori shahridagi havaskor matematik A. Xabalashvili o’z raqamlari kublari
yig’indiga teng bo’lgan quyidagi 3 xonali sonlar mavjudligini va raqamlari
yig’indisi bilan raqamlar ko’paytmasining ko’paytmasiga teng bo’lgan 2 ta 3
xonali sonlar mavjudligini ko’rsatadi.
62
153=1
3
+5
3
+3
3
371=3
3
+7
3
+1
3
407=4
3
+0
3
+7
3
135=(1+3+5)×1×3×5
144=(1+4+4)×1×4×4
Moskvalik V. Ul’yanov
1233=12
2
+33
23456=(2+3+4+5+6)
2
8833=88
2
+33
2
Injener Kiberov (Xar’kov shaxri)
2427=2
1
+4
2
+2
3
+7
4
1306=1
1
+3
2
+7
3
+6
4
1676=1
1
+6
2
+7
3
+6
4
Shunday nayural sonlar mavjudki, ular yig’indisi va ko’paytmasi faqat
joylashish tartibi bilan farq qiladi.
9+9=18 9×9=81
24+3=27 24×3=72
47+2=49 47×2=94
263+2=265 263×2=526
497+2=499 497×2=994
Shunday 2 xonali sonlar mavjudki, ularning ko’paytmasi quyidagi ajoyib
xossaga ega:
63
12×42=21×24 24×63=42×36
12×63=21×36 24×84=42×48
12×84=21×48 36×84=63×48
23×96=32×69 46×96=64×69
7.
Agar 1 dan 9gacha bo’lgan ketma-ket sonlardan hosil bo’lgan sonni 9, 18,
27, 36, 45, 54, 63, 72, 81 arifmetik progressiyaning hadlariga ketma ket
ko’paytirsak natijada 9 ta bir xil raqamlardan iborat sonlar hosil bo’ladi.
123456789×9=111111111
123456789×18=222222222
123456789×27=333333333
123456789×36=444444444
123456789×45=555555555
123456789×54=666666666
123456789×63=777777777
123456789×72=888888888
123456789×81=999999999
64
Do'stlaringiz bilan baham: |