Kamal mámbetov, Kama

Mustaqšllšq maydanšnan ótkende

Búgin Ámiw bolıp aqqım keledi, Ar®ımaq at bolıp shapqım keledi. Búgin óńirine ózbek a®amnıń Kewlimnen gúl úzip taqqım keledi. Nawayı, Berdaqlar dástan bitkende, Babur tárki watan qılıp ketkende, Mashrab ®ázzelleri páryad etkende, Oy®a al®an maqsetine jetken be?

Babalar ruwxı keshti oyımnan, Mustaqıllıq maydanınan ótkende. Aqmal, Allayarlar atılıp ketkende, Jawlar Qádiriydi qatl etkende, Sharapatlı insan uyqısın buzıp, Qábirinen shı®arıp alıp ketkende... Bári kóz aldımnan ótkendey boldı, Mustaqıllıq maydanınan ótkende.
«Aq altınnan tawday qırman pitkende, Onı jat kárwanlar alıp ketkende,
Sen oyshań súyenip awır ketpenge, Únsiz turıslarıń eleslep ketti, Mustaqıllıq maydanınan ótkende.
Seniń ruwxıńda®ı mártlik,danalıq Jańa dáwran jolın tappa®ı lazım. Biyik insanlı®ıń dúnya tán alıp, Jáhán minberinen shıqsın hawazıń. Kewil talwas etip, ilham yosh urar, Miyrim suwı menen tol®anday Aral, Eser bir ájayıp ja®ımlı samal, Mustaqıllıq maydanınan ótkende.
Ózbekistan-Kúnshı®ıstıń Sholpanı, Kóp qıyın jollardan óterseń asıp. Biniyat tawıp azat insan ármanı, Jolıńdı jaqtırtar ı®bal quyashı.
«Qutlı qádemińe hasanad!» deyip, Qan-qardash xalıqlar qol berip qol®a, Qara qalpa®ımdı shalqayta kiyip, Janıńda baraman, bul ullı jolda!

Tasqa kógergen gúl

Aldamadam bolıp tilge kelgeli, Dástanlar dóretip, kitaplar jazıp, Óz-ózin túsinip bol®an joq ele,

Adam tastan qattı, gúlden de názik. Insan iynindegi júktińawırın
Artsań, asqar taw da ıńırana baslar. Qus shoqısa Prometeydiń bawırın, Adam tózer, lekin tózbeydi taslar.
Sol qara taslardı jarıp báhárde, Ósken gúldi kórip janıń qulazıp, Maqtanıp, eljirep oylarsań hám de:
«Adam tastan qattı, gúlden de názik».

Insan kewlindegi miyrim-shápáát Eger quyash bolsa, tas gúller edi. A®ar dárya bolsa ıshqı-muhabbat, Dúnyada shól qalmay gúllener edi. Soń®ı nanın berip óz joldasına,

Adam jı®ıladı júregi sazıp. Jazsań arzır onıń qulpı tasına:
«Adam tastan qattı, gúlden de názik». Doslıq miyrim ushın keń qushaq ashqan Bul zamanda ozıq aqıl-zeyinler.
Ot hám suw, pal hám uw tabıstı qashshan, Tabısalmay atır biraq peyiller.
Kewil — bir gózzal ba®, tárbiyat etip, Tatlı miywasın jep, aralaw múmkin. Bir jıllı sóz benen waqtın xosh etip, Bir jaman sóz benen jaralaw múmkin. Gúllensin dep insan kewliniń ba®ı, Ba®man gúl egedi táńirge jazıp.
Gúldi jenship keter maldıń tuya®ı, Al adamnıń kewli gúlden de názik.

1. 
   Qaraqalpaq xalqınıń maqtanıshı, Ózbekistan qaharmanı I.Yusupov XX ásir qaraqalpaq ádebiyatına qanday úles qostı?
   
2. 
   Shayırdıń qanday poeziyalıq toplamları basılıp shıqtı?
   

1. 
   Xalıq shayırınıń ana Watan, tuwıl®an jer, el-xalıq tá®diri me- nen ekologiyalıq mashqalalardı tereń sáwlelendirgen qosıqlarınıń mazmunına itibar beriń hám áhmiyetin túsindiriń.
   
2. 
   I.Yusupovtıń zamanagóy, tariyxıy, mifologiyalıq syujetlerge qurıl®an poemaları haqqında sóylep beriń.
   
3. 
   Shayır poeziyasında ózińizge unaytu®ın qosıqlarınan yadlap aytıp beriń.
   
4. 
   Prozalıq hám dramalıq shı®armalarınıń mazmunın qısqasha aytıp beriń.