Kamal mámbetov, Kama

Ájiniyaz lirikasšnda watan temasš hám ózi jasaǵan zamanǵa kózqarastš… sáwleleniwi. Hárqanday shayır óz xalqınıń ádiwli perzenti bolıp esaplanadı. Demek, solay eken, ol birinshi gezekte óz Watanın, xalqın jırlaydı. Shayırlar óziniń tuwıl®an elin basqa xalıqlar®a tanıtıw®a háreket jasaytu®ınlı®ı sózsiz. Usınday sebepler menen Ájiniyaz kóplep táriyip qosıqların da jaz®an. Mısalı, onıń «Ellerim bardı» qosı®ı Qazaqstanda bol®an saparında Qızıl Orda úlkesiniń itibarlı baylarınan bol®an Qojbannıń soranıwı boyınsha jazıl®anı málim. Bul qosıq táriyip usılında jazıl®an bolıp, óz xalqın úlken maqtanısh sezimleri menen jırla®an shayırdıń júrek debdiwleri dep qaraw®a boladı. Ájiniyaz qazaq baylarınan bol®an Qojban®a óziniń tuwılıp ósken elin úlken maqtanısh sezimleri menen bayan etken. Shayır Úrgenishten baslap Aral teńizine shekemgi aralıqtı tilge aladı. Bul jerlerdiń gózzal tábiyatın, baylı®ın, xalıqtıń awızbirshiligin, milliy etnografiyalıq ózgesheligin, aytadı. Ájiniyaz óz qosı®ın tariyxıy etnografiyalıq temada jazadı. Ájiniyaz bul qosıqta:
Jılında miywelep úsh ret pisken, Atı sútilmektey jemisim bardı.
Qırında qızarıp pisken gewirek, Qawınday mazalı jemisim bardı. Shóbinde shápáát, qusında kiye, Teńiz eteginde bolar qanshiye.

— dep jazıp, sahra jemislerine tán bol®an qawın, sútilmek, sobıq, gewirek, qaramıqlardı da maqtanısh penen tilge aladı.

Ájiniyazdıń «Bardur» qosı®ı da usınday tema®a qurıl®an. Negizinde, bul qosıq shayırdıń ekinshi mártebe qır®a bar®anında jazıl®an. Sebebi, bul qosıqta sol dáwirge tán bol®an qaraqalpaq jigitleri menen qızlarınıń sıpatlaması beriledi. Shayır bul qosı®ı arqalı óz eliniń suwı mol diyqanshılıqqa qolaylı bay tábiyatın, qusları menen ańların, danıshpan adamları menen qız-jigitleriniń mártlik isleri menen ádep-ikramlılı®ın bar talantı menen sheber táriyiplep súwretlegen. Ájiniyaz poeziyasında Watan teması eń baslı
orın®a kóteriledi. Ol tuwılıp ósken elin shın ma®anasında sa®ınadı. Bul ideya basqa filosofiyalıq qosıqlarında da keńnen orın al®an. Máselen, onıń «Ayrılsa» qosı®ın alıp qarayıq, qosıq Maqtımqulı poeziyasınan tásirlenip jazıl®anı menen de, bunda shayırdıń ózine tán bol®an kóp ®ana dártli izlenisleri bar. Mısalı:

Elinen ayrıl®an diywana bolar, Yarınan ayrıl®an biyganá bolar, Hárreler usha almay párwana bolar, Uyası buzılıp paldan ayrılsa.

Ǵosh jigittiń dáwleti bar basında, Hám a®ası, hám inisi qasında, Hárkim óz elinde teńi-tusında, Yigit qádiri bolmas elden ayrılsa.

Bul qosıq qatarların shın mánisindegi hikmetli sóz sıpatında qaraw®a boladı. Bunda hárqanday adamnıń óz elin súyiwi hám qásterlewi kerekligi ayqın aytıl®an.