Kamal mámbetov, Kama

Poeziyasš. Shayır 1907-jılı jazıl®an «Iniyat bolısqa» dep atal®an dáslepki qosı®ında-aq a®artıwshılıq oy-pikirlerdiń iyesi ekenligi sezilip turadı. Lekin shayırdıń bul ótinishin Iniyat bolıs óz waqtında inabatqa almaydı. Qosıqta shayır óz tınıshsızlanıwın bılay bildiredi.

Shımbaydıń jeri keń, suwı parawan, Lekin, bilimnen joq hesh namuw-nıshan, Jigirma mıń úy, júz jigirma mıń jan, Bir mektep joq oqıp, sabaq alma®a.

Shayırdıń «Qaraqalpaq» qosı®ında da bilimli hám ónerli el ®ana aldıń®ı qatarda®ı kórkeygen eller menen teńlese alatu®ınlı®ı, sonıń ushın pútkil xalıqtıń zamanı menen teń ayaq qosıp oqıwı, óner iyelewi áhmiyetli wazıypa ekenligi bılayınsha belgilep beriledi.

Keleshekke salmasań ser, Shubalısar bunnan beter, Talabın qıl bilim, óner, Bolarsań aman qaraqalpaq.

Uyqıla®an el kórkeye almas, Jetilgen eldey bola almas, Erkinlikten payda alalmas, El bolsa nadan qaraqalpaq.

Shayırdıń usınday a®artıwshılıq oy-pikirleri «Oqıw®a kel», «Inan mákkam», «Óner bilim» qosıqlarında da ele de tolıqtırılıp, bayıp bar®anlı®ın kóremiz. Mısalı «Oqıw®a kel» qosı®ında:

Bilimniń jolın tosayıq, Bizde bilgen el usayıq,

• 
  dep bilimniń áhmiyetin jırla®an bolsa, «Inan mákkam» qosı®ında:
  

Nadanlıqtan keship qalsań, Shegaranı ashıp qalsań, Jaslı®ıńda pisip qalsań, Súrilmege dáwran mákkam.


Shayır usılayınsha nadanlıq penen bilimlilikti salıstıra otırıp bilimniń abzallı®ın, ásirese jaslıqta al®an bilimniń
«tasqa basqan na®ıs» sıyaqlı adamzat ómiriniń azı®ı ekenligin sıpatlap beredi. S.Májitov «Óner bilim» qosı®ında XX ásirdiń basında hár tárepleme jetilisken ónerli hám bilimli ellerdiń sulıw kelbetin súwretlew arqalı óz elinde tez arada solardıń qatarında kórgisi keledi.
Máwsimge baylanıslı peyzaj lirikasın dóretiwde de shayırdıń sheberligi bayqaladı. Ol «Báhár paslı», «Nawrız- taza jıl», «Gúz», «Qıs keler» qosıqlarında hár pasıldıń ózine tán sulıw súwretin jırlasa, «Ózen», «Sayra búlbil»,
«Ámiwdárya» qosıqlarında tábiyattı adamlar turmısı menen janlı baylanıstıradı. S.Májitovtıń «Ne jaman», «Jaslar®a»,
«Máhál degen ne», «Daw bolmasın», «Erlik dárkar», «Tiri qorqaq» qosıqları didaktikalıq lirikanıń eń jaqsı úlgileri esaplanadı. Mısalı, shayır óziniń «Márt jaqsı» qosı®ında hárbir adamnıń insanıylıq kelbetin belgilewshi sıpatlar®a ayrıqsha itibar beredi. Qosıqtıń ideya-tematikasında adamlardı tuwrı sózli, miynetkesh, hújdanlı, insaplı hám márt bolıw®a shaqıradı.
Awıl adamların pidákerlik miynet etiwge shaqırıp shayır «Jerdi bejer», «Harma diyqan», «Gúzde sharwa» qosıqların dóretse, olardıń ideya-tematikası búgingi kúni de óz qunın jo®altpa®an. Kórkem sóz sheberi hayal- qızlarımızdıń ótkendegi hám búgingi turmısın salıstıra otırıp, olardıń endi azat hám erkin adamlar ekenligine arnap «Qız kelinlerge», «Qızlar®a», «Hayallar kúnine»,
«Qız-kelinsheklerge» qosıqların dóretedi.
Usılayınsha, shayır lirikalıq qosıqlarında qaysı temada jazsa da dáwir ruwxın óz shı®armalarına tereń sińirip kórkem súwretleydi.
Prozasš. 1920-jılları S.Májitovtıń bir qatar kishigirim gúrrińleri menen ańız-ápsanaları «Oqıw kitabı» nda (Tashkent, 1925) basılıp shı®adı. Jazıwshınıń dáslepki gúrrińleri folklorlıq mazmunnıń basım keliwi hám násiyat-
góylik úlgisinde jazılıwına qaramastan, házirgi dáwir qa- raqalpaq poeziyasınıń payda bolıwı hám qáliplesiwinde áhmiyetli orın tutadı. S.Májitovtıń gúrrińleriniń tematikasında úlkenlerdi húrmet etiw, kishkenelerge ®amxorlıq kórsetiw, miynetti qádirlew máseleleri kóterilgen. «Bórik», «Ayzada menen Qánigúl», «Túsimpaz bala», «Ata menen bala»,
«Tákabbırlıq», «Kúlmegeysiz ®arrı®a» h.t.b. gúrrińlerinde balalardıń jas hám jeke ózgesheliklerine tereń itibar beredi.