Kalima ma'no anglatgan so'z. Kalima uch qismga bo'linadi

UCHINCHI DARS
Ishtiqoq – الاِشْتِقَاقُ
Ishtiqoq lug’atda - yorib olmoq degani.
Sarf ilmida esa – “Ishtiqoq” harflari va ma'nolarida bog'liqlik bo'lgan ikki kalimani biridan boshqasini yasash.
Masalan: ضَرْبٌ ← ضَرَبَ، كِتَابَةٌ ← كَتَبَ

Ism ikki xil bo'ladi; masdar va jomid:
Jomid (جَامِدٌ) - o'zi ishtiqoq qilinmagan va undan ishtiqoq qilinmaydi.
Masdar (مَصْدَرٌ) - o'zak, o'zbek tilida tarjimada
"-moq, -ish" qo'shimchalari sifatida keladi.

Masdardan 12 narsa ishtiqoq qilinadi:
1. مَاضِى - o'tgan zamon;
2. مُضَارِع - hozirgi-kelasi zamon;
3. اِسْمُ فَاعِل - ish-harakatni bajaruvchi shaxs;
4. اِسْمُ مَفْعُول - ish-harakat uning ustida bajarilgan kishi yoki narsa;
5. جَحْد - o'tgan zamon inkori;
6. نَفْى - hozirgi-kelasi zamon inkori;
7. أَمْرُ حَاضِر - qarshisidagi kishiga buyruq berish;
8. أَمْرُ غَائِب - qarshisida bo'lmagan kishiga buyruq berish;
9. نَهْى – qaytariq;
10. اِسْمُ زَمَان وَ اسْمُ مَكَان - ish-harakat bajarilgan joy yoki vaqt;
11. اِسْمُ آلَة - ish-harakatni bajaruvchi qurol;
12. اِسْمُ تَفْضِيل - ish-harakatni ortiqroq bajargan.

TO’RTINCHI DARS
Harfi illatlar – حُرُوفُ العِلَّةِ
Fe'l va ism tarkibida harfi illat bor yoki yo'q va bir jinsdan ikki harf kelgan va kelmaganligi etibori bilan 8 qismga bo'linadi.
Ular:
1. Sog'lom (صَحِيحٌ) - tarkibida harfi illat va bir jinsdan ikki harf ishtirok etmagan kalima.
Masalan: ضَرَبَ، كَتَبَ، رَسَمَ، غَسَلَ

2. Mudo’af (مُضَاعَفٌ) - tarkibida bir jinsdan ikki harf ishtirok etgan kalima, ع، ل barobarida kelgan.

Masalan: فَرَّ، مَدَّ، رَدَّ

3. Misol (مِثَالٌ) - harfi illat ف barobarida kelgan.

Masalan: وَعَدَ، وَصَلَ، يَسَرَ، وَجَدَ

4. Ajvaf (أَجْوَفُ) - harfi illat ع barobarida kelgan.

Masalan: قَوَلَ، بَيَعَ، خَوَفَ، هَيَبَ

5. Noqis (نَاقِصٌ) - harfi illat ل barobarida kelgan.

Masalan: رَمَى، خَشِىَ، نَهَى

6. Lafif (لَفِيفٌ) - harfi illat ع، ل barobarida kelgan.

Masalan: قَوَى، حَيِىَ، حَوَى

7. Multaviy (مُلْتَوِى) - harfi illat ف، ل barobarida kelgan.

Masalan: وَشَى، وَلِىَ

8. Mahmuz (مَهْمُوزٌ) - hamzalangan

Masalan: قَرَأَ، سَأَلَ، أَخَذَ