Kalibrlarning ijrochi òlchamlarining hisob kitobi Reja: Kalibrlarning ijrochi

Kalibrlarning ijrochi òlchamlarining hisob kitobi
Reja:

• 
  1. Kalibrlarning ijrochi
  
• 
  2. O‘lchash asboblarining asosiy metrologik tavsiflari.
  
• 
  2. O‘lchash asboblarining klassifikatsiyasi.
  
• 
  3.Analog o‘lchash asboblari, magnitoelektrik, elektromagnit, elektrodinamik o‘lchash asboblari, ularning shartli belgilari.
  
• 
  4. Raqamli o‘lchash asboblari, o‘lchash o‘zgartkichlari.
  

Tayanch iboralar: o‘lchash asboblari, o‘lchash asbobining sezgirligi, sezgirlik ostonasi, asbob ko‘rsatishining variatsiyasi, asbobning o‘lchash xatoligi, asbobning o‘lchash diapazoni, xususiy energiya sarfi, asbobning ishonchliligi (chidamliligi), analog o‘lchash asboblari, o‘lchash zanjiri, o‘lchash mexanizmi, magnitoelektrik o‘lchash asboblari, elektromagnit o‘lchash asboblari, elektrodinamik o‘lchash asboblari, elektrostatik o‘lchash asboblari, induktsion o‘lchash asboblari, raqamli o‘lchash asboblari.

Kalibr (arab, kalibr — shakl) — 1) mashinasozlikda shkalasiz oʻlchov asbobi; uning yordamida buyumlarning oʻlchamlari, shakli yoki oʻzaro joylashishi oʻlchanadi. Bikr va kerakli oʻlchamga oʻrnatilgan normal (nominal oʻlchamlar tekshiriladigan); chegaraviy (eng katta va eng kichik oʻlchamlar tekshiriladigan), bir va ikki tomonli xillarga boʻlinadi. Ikki tomonlama chegaraviy teshiklarni tekshiradigan probkalar va silindrik detallarni tekshiradigan K.-asboblar eng keng tarqalgan; 2) prokat ishlab chiqarishda — tutashuvchi ikki prokat valik orasida kesib olib hosil qilingan tirqish; undan kerakli oʻlcham va shakl berish uchun qisiladigan metall oʻtkaziladi. Har bir profil uchun valiklarda bir necha K. qilinadi. Toʻgʻri toʻrtburchak yoki dumaloq zagotovkalar shu K.lardan birin-ketin oʻtkazilganda zarur shaklni oladi. Plastikligi kam boʻlgan poʻlatlarni kalibrlash uchun ular qizdirib choʻziladi; 3)oʻq otuvchi qurollarda stvoli hamda snaryad (mina, oʻq)ning diametri; qurolning kuchini aniqlovchi asosiy qiymatlardan biri. Oʻq otuvchi kurollarning K.i chiziqli birliklarda: dyuymlar, liniyalar (0,1 dyuym), millimetrlarda oʻlchanadi. Artilleriyada K. stvol uzunligining kanal diametriga nisbati bilan oʻlchashda ham qoʻllaniladi. K. silliq stvolli qurollarda ichki diametri, oʻyilgan stvolli qurollarda qarama-qarshi oʻyiqlarning oraligʻi boʻyicha, snaryadda koʻndalang kesim boʻyicha aniqlanadi. Silliq stvolli ov miltiqlarida esa K. stvol kanaliga qator joylashtirilgan, ogʻirligi 400 g boʻlgan yumaloq qoʻrgʻoshin oʻqlar soniga qarab aniqlanadi.^[1]

1. Metrologiyaning xalq xo‘jaligidagi roli.

   
   

2. O‘lchovlar turlari.

   
   

3. O‘lchov vositalarining metrologik tavsifnomalari.

   
   

4. O‘lchovlarning aniqligi va xatoligi.

   
   

5. Buyumlarning aniqligini baholashdagi o‘lchov vositalari va universal o‘lchovchi asboblar to‘g‘risidagi umumiy ma’lumotlar.

   
   

6. Buyumlar yaroqliligini muqobil (alternativ) tekshirish vositalari.

   
   

7. Liniyali o‘lchovlar uchun universal vositalar.

   
   

8. Teshiklar, burchaklar, kesmalarni o‘lchash uchun vositalar.

   
   

9. Faol nazorat to‘g‘risidagi tushuncha.

   
   

10. O‘lchov vositalarining tanlanishi.

    
    

11. Standartlashtirish tizimi xaqida asosiy ma’lumotlar.

    
    

12. O‘zbekistonning davlat standartlashtirish tizimi.

    
    

13. Normativ hujjatlarning ishlab chiqilishini bosqichlari.

    
    

14. Xalqaro, mintaqaviy, davlatlararo, xorijiy normativ hujjatlarning qo‘llanilishi.

    
    

15. Standartlar kategoriyalari va ularning turlari.

    
    

16. Butunjahon savdo tashkiloti doirasidagi standartlashtirish.

    
    

17. Xalqaro va davlatlararo standartlashtirish.

    
    

18. Qonun chiqaruvchilik metrologiyasining xalqaro standartlashtirilishi.

    
    

19. O‘zaroalmashinuvchanlik turlari.

    
    

20. Nominal, haqiqiy va chegaraviy o‘lchamlar va og‘ishlar to‘g‘risidagi asosiy tushunchalar.

    
    

21. Mashinalar detallarining birikmalari uchun joizliklar va o‘tqazishlar tizimining tuzilishi uslubiyoti.

    
    

22. Joizliklar va o‘tqazishlarni tanlash prinsiplari.

    
    

23. O‘tqazishlar turlari.

    
    

24. Aniqlik kvalitetlari.

    
    

25. Joizlik birligi.

    
    

26. ISO tizimidagi va JO‘YATdagi teshiklar va valning asosiy og‘ishlari.

    
    

27. Joizliklar maydonlari.

    
    

28. Sirt g‘adir-budirligining parametrlari.

    
    

29. Chizmalarda yuza g‘adir-budirligini belgilanishi.

    
    

30. Detallarni shakli bo‘yicha og‘ishi.

    
    

31. Detalni sirtlarning joylashuvidagi og‘ishi.

    
    

32. Detallar yuzaliklarining shakli va joylashuvi joizliklarining chizmalarda ifodalanishi.

    
    

33. Standart bo‘yicha JO‘YAT tizimlaridagi joizliklar va o‘tqazishlar maydonlarining solishtirilishi.

    
    

34. O‘tqazishlarning hisob-kitobi va tanlanishi.

    
    

35. O‘tqazish turlarining qo‘llanilishi sohasi.

    
    

36. Tebranish podshipniklarini uzeli uchun joizlik va o‘tqazishlarni tanlash prinsipi.

    
    

37. Tebranish podshipniklarining joizliklari va o‘tqazishlarining chizmalarda ko‘rsatilishi.

    
    

38. Mashinasozlikda silliq kalibrlar.

    
    

39. Silliq kalibrlarning joizliklar maydonlari.

    
    

40. Kalibrlarning ijrochi o‘lchamlarining hisob-kitobi.

    
    

41. Rezbali birikmalarga asosiy talablar.

    
    

42. Rezbali birikmalarning o‘zaro almashuvchanligini ta’minlashning asosiy prinsiplari.

    
    

43. Metrik rezbalarning joizliklar va o‘tqazishlar tizimi.

    
    

44. Rezbalarni nazorat qilish uslublari.

    
    

45. Shponkali birikmalar turlari.

    
    

46. Shponkali birikmalarning o‘lchamlari, joizliklari va o‘tqazishlari. Ularning belgilanishi.

    
    

47. Shlitsali birikmalarda o‘zaroalmashinuvchanlik.

    
    

48. Shlitsali birikmalarning shartli ifodalari.

    
    

49. Konussimon birikmalarning joizliklar va o‘tqazishlarning tizimi.

    
    

50. Konuslarni va konussimon burchaklarni nazorat qilish vositalari va usullari.