Kafedrasi “biotexnologiya” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Adsorbsion immobillizasiya qilish usullari

Adsorbsiya qilish yo’li bilan immobilizasiya qilish eng sodda usullardan bo’lib, ferment eritmasini "tashuvchi" bilan aralashtirish yo’li bilan amalga oshiriladi. YOpishmasdan fermentni yuvib tashlagach, immobilizasiya qilingan ferment ishlatilishga tayyor bo’ladi. Adsorbsion immobilizasiya qilingan fermentlarni olish uchun quyidagi uslubiy ko’rsatmalardan foydalanadi.

Statistik usul eng oson yo’l bo’lib "tashuvchi" ferment eritmasiga tashlanib (solinib) hosil bo’lgan aralashma, ma’lum vaqtga tashlab qo’yiladi. Immobilizasiya fermentni o’z o’zidan diffuziyasi tufayli boshlanib, adsorbsiya bilan tugallanadi. Bu usulni kamchiligi, ferment eritmasi bilan "tashuvchi" aralashmasi uzoq vaqt (bir necha kunga) tashlab qo’yilishi lozim. Laboratoriya sharoitida ko’proq aralashtirish usuli ishlatiladi. Bu usulda statistik usuldan farqli o’laroq ferment eritmasi bilan "tashuvchi" doimiy ravishda aralashtirib turiladi. Aralashtirish uchun magnit aralashtirgich, mexanik aralashtirgich yoki mikrobiologik tebratgichdan foydalanish mumkin. Bu usul oldingisidan ancha ustun turib "tashuvchi" satxida fermentni bir tekis joylanishini belgilab beradi. Ba’zida adsorbsion immobilizasiya qilish uchun elektrocho’ktirish usulidan foydalaniladi. Buning uchun ferment eritmasiga ikkita elektrod tushiriladi, ulardan bittasini satxida bir qatlam "tashuvchi" surtilgan bo’ladi. Elektrodlar tokka ulanganda ferment satxidagi faol guruhlar (- NH₂; -COOH va x.k.) hisobidan "tashuvchi" saqlanayotgan elektrod tomonidan harakat qiladi va uni satxida cho’kadi. Texnologiyada foydalanish uchun eng qulay usul - kolonkalardan o’tkazish usulidir. Bu usulni ikki modifikasiyasi bor, ulardan biridan "tashuvchi" to’ldirilgan kolonkadan tepadan pastga qarab, mikronasoslar yordamida ferment eritmasi haydaladi, ikinchisida esa teskarisi, ferment pastdan tepaga qarab yo’naltiradi. Bu usulni afzallik tomoni, fermentni haydash, yuvish, va keyingi fermentativ jarayonlar, hech qanday manipulyasiyasiz bir kolonkani o’zida olib boriladi.