Кафедраси “Аккумуляторлар” курсидан амалий машғулотлар учун услубий кўрсатмалар

2	3	4	5	6	7	8
9
САБ, Ач	140	150	160	170	125	130	135	180	190	200
UН, В	48	24	24	24	48	48	48	12	12	12

Hisoblash misoli.
Boshlang‘ich ma’lumotlar. Umumiy quvvati Р_Н=2400Vt yuklamani to‘yintirish uchun uzluksiz elektr ta’minoti tizimi ishlatiladi.
Tizim ikkita har biri С_АБ= 120 А·s sig‘imli va U_Н=-24V kuchlanishli qo‘rg‘oshin-kislotali akkumulyator batareyani (issiq zahira) o‘z ichiga olgan.
Agar uzluksiz elektr ta’minoti foydali ish koeffitsiyenti η_В=0,94,
maksimal zaryad toki I_ПлЗ= 25А bo‘lsa uch fazali elektr tarmog‘i U_ЭC = 380V,
o‘zgaruvchi tok f_ЭC = 50 Gc uzluksiz manba tizimidan maksimal oziqlanish quvvati Р_В ni aniqlash mumkin.
Yechish. 
uzluksiz elektr ta’minoti tizimi yuklama toki tengdir:
I_Н= Р_Н/U_Н=2400/24= 100A.

Zaryad kuchlanishi

U_ПлЗ≈2,14+ 0,14= 2,28В,

bu yerda qo‘rg‘oshi-kislotali akkumulyator elementining kuchlanishi 2,14V (bo‘sh yurish), tayinlangan zaryad tokini ta’minlovchi 0,14V ortiqcha kuchlanish.

Batareyadagi akkumulyator elementlarining soni
n_А=U_Н/U_А=24/2=12,

bu yerda U_А=2В – qo‘rg‘oshin-kislotali akkumulyator elementining nominal ishchi kuchlanishi (kuchsizlanish toki 10Ada).

Doimiy tok uzluksiz elektr ta’minoti tizimi elektr ta’minoti normal sharoitida istemol qiluvchi aktiv quvvatning maksimal ko‘rsatkichi quyidagi tenglik asosida topiladi:
Р_В=(I_Н+I_ПЗ)·n_А·U_ПлЗ/η_В= (100+25)·12·2,28/0,94= 3638Vt.


12.5. Mustaqil tayyorlanish uchun nazorat savollari:
1. O‘zgaruvchi tok uzluksiz ta’minoti tizimi asosiy afzalliklarini ochib bering.
2. Akkumulyator batareyasini ekspluataiyaga kiritishdan avval nimani tekshirish zarur?
3. Doimiy quvvatlantirish tartibida ishlovchi akkumulyator battareyasini qaysi sabablarga ko‘ra kuchsizlanadi?
4. Akkumulyator batareyalari xonasida harorat qanday bo‘lishi kerak?
5. Qisqa tartibda kuchsizlanishda hajmning pasayish sababalari qanday?
6. Akkumulyatorlarning shikastlanish manbalari bo‘lib ko‘proq qaysi sababalar bo‘ladi?
7. Batareyada akkumulyatorni ulashning qanday usullari mavjud?
8. Ketma-ket ulangan akkumulyatorlarning sig‘imi nechaga teng?
9. Ketma-ket ulangan akkumulyator elementlarining kuchlanishi nechiga teng?
10. Parallel ulangan akkumulyator batareyalarining sig‘imi nechiga teng?
13- MASHG’ULOT
TELEKOMMUNIKATsIYa VA TELEVIDENIYa KORXONALARI ELEKTR TA’MINOTI BUFER TIZIMLARI UChUN USKUNALARNI HISOBLASh VA TANLASh