|
Malhamli bog‘lam qo‘yish. Burunga kukun, eritma, emulsiya, malham va bug‘ (amilnitrat, novshadil spirti bug‘lari) ko‘rinishidagi dorilar mahalliy, rezorbtiv va reflektor ta’sir ko‘rsatish maqsadida kiritiladi. Burun shilliq pardasidan dorilar juda tez so‘riladi. Kukundori burunga nafasga olinadigan havo oqimi bilan tortiladi: burunning o‘ng katagini bekitib turib, kukunni chap katagi orqali tortiladi va aksincha. Odam xushdan ketganda reflektor ta’sir ko‘rsatish uchun novshadil spirtiga ho‘llangan paxta sharcha bemorning burniga yaqinlashtiriladi, uning bug‘lari nafas orqali burunga kiradi. Тomchi dorilar burunga tomizg‘ich orqali (bolalarga 2–3 tomchi, kattalarga 5–6 tomchi) tomiziladi. Тomizishdan oldin bemor burnini qoqib olishi kerak, bolalarning burni esa steril paxta tamponlar («pilikchalar») bilan tozalanadi. Bemor o‘tirgan bo‘lsa, undan boshini orqaga tashlash so‘raladi, chalqancha yotgan bo‘lsa, boshidan yostiqni olib qo‘yib, chap qo‘lning bosh barmog‘i bilan bemor burnining
uchi biroz ko‘tariladi va dorini burunning chetlariga tekkizmasdan tomiziladi, shundan keyin bemor dori tomizilgan tomonga boshini engashtirishi lozim. 1–2 daqiqa o‘tgach, dori burunning 2-katagiga tomiziladi. Burunga emulsiyalar kiritish uchun choy qoshiqdan foydalaniladi, emulsiyani suyultirish uchun qoshiq oldindan qizdirib olinadi. Burunning 2 katagiga yuborish uchun chorak choy qoshiq emulsiya yetarli.
Quloqqa dori tomizg‘ich bilan (bolaga 5–6 tomchi, katta odamga 6– 8 tomchi) quyiladi. Buning uchun eshituv yo‘lini oldindan tozalash, tomiziladigan dorini esa, tana haroratigacha isitish (sovuq dorini quyish bosh aylanishiga sabab bo‘lishi mumkin) kerak. Bemor yotib, boshini chakkasi bilan qo‘yishi lozim. Eshituv yo‘lini to‘g‘rilash uchun quloq suprasi yuqori va orqaga (bolada pastga) tomon cho‘ziladi va dori tomiziladi. So‘ngra dori tomchilarini o‘rta quloqqa tushirish uchun quloq suprasi bir necha marta bosiladi, bunda bemorning og‘zida dori ta'mi hosil bo‘lishi mumkin. Dorining quloqdan oqib chiqmasligi uchun bemor 25–30 daqiqa
shu vaziyatda yotishi kerak, keyin quloqni steril paxta bilan artiladi. Quloqdan yiring ajralayotgan bo‘lsa, moy dori tomizish mumkin emas. Ayollar jinsiy a’zolariga dorilarni kakao moyidan tayyorlangan sharchalar, turli suyuqliklar va moylar shimdirilgan paxta-doka tamponlar, kukunlar (prisipkalar), surtish va chayish uchun ishlatiladigan eritmalar ko‘rinishida kiritiladi. Dorilarning ta’siri asosan mahalliy bo‘ladi, chunki qinning shikastlangan shilliq pardasi orqali moddalar juda oz so‘riladi. Qinni issiq suyuqlik bilan chayish uchun ayol avval hojatga borib kelishi va qovug‘ini bo‘shatishi kerak. Muolaja vaqtida bemor chalqancha yotiqiziladi va tagiga sudno qo‘yiladi. Oldindan qaynatilgan shishadan yasalgan uchligi bor Esmarx krujkasi 45°C li qaynagan suv (yoki tayinlangan dorining kuchsiz eritmasi) bilan to‘ldiriladi. Krujkani karavot sathidan ko‘pi bilan bir metrga ko‘tariladi, bemordan sonlarini kerish so‘raladi va uchlikni qinga uning orqa devori bo‘ylab kiritiladi, ayni vaqtda suyuqlik qin devorini yuvadi. Qinni chayish tugallangandan so‘ng suyuqlikning 1 qismi qinda qoladi, bemor yarim soatgacha tinch yotishi kerak. Harorati 45°C bo‘lgan suvga qin devorlari yaxshi chidaydi, lekin tashqi jinsiy a’zolar terisini kuydirib qo‘yishi mumkin, shuning uchun chayishdan oldin bu soha terisiga vazelin surtish kerak. Qin tamponi tayyorlash uchun kichikroq paxta bo‘lagi olinib, dokaga o‘raladi va pishiq ip bilan krestsimon bog‘lab, iplarning uchi uzun qoldiriladi. Тayyor tamponlar sterilizatsi2y4a7 lanadi. Qin chayilgandan keyin 1–1,5 soat o‘tgach, dori shimdirilgan tampon ginekologik ko‘zgu yordamida qinning orqa gumbaziga kiritiladi.10–12 soatdan so‘ng ayol tamponni (qindan chiqib turgan ip uchidan tortib) o‘zi chiqarib olishi mumkin. Ingalatsiya – dori moddalarini nafas yo‘llari orqali kiritish usuli bo‘lib, gazlar (kislorod, karbonat angidrid), shuningdek chang holidagi mayda moddalar (aerozollar)ni nafasga olish mumkin. Buning uchun maxsus ishlangan pulverizator apparatlar yoki bug‘ ingalatorlaridan foydalaniladi.
Qisilgan havo yoki kislorod eritmalari changsimon holatga keltiriladi, ulardan bemor nafas oladi. Ingalatsiyalarni shuningdek dori solinadigan dastaki (cho‘ntak) ingalatorlar yordamida ham amalga oshirish mumkin. Ingalatsiyadan oldin kiyim- larni iflos bo‘lmasligi uchun bemorning ko‘krak qafasi kleyonka bilan berkitiladi. Bemor apparat ro‘parasiga bug‘ kuydirib qo‘ymaydigan masofada o‘tqaziladi. Bug‘ni faqat og‘iz orqali nafasga olish va chiqarish kerak. Bronxial astma bilan og‘rigan bemorlar uchun uyda ishlatiladigan ingalatorlar mavjud. Dori moddasi plastmassa
naychada bo‘lib, unga rezina ballon kiydirilgan bo‘ladi. Bemor uni bosganda havoni yutishi bilan dori nafas yo‘llariga kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
