Кадрлар тайёрлаш миллий дастури

45-§. СУРКОВ МОЙЛАРИ
Сурков мойлари асосан нефтни қайта ишлаш маҳсулотлари бўлиб, ишқаланиш ўзелларида ишқаланувчи сиртлар еиилишини камайтириш ва олдини олиш ҳамда ишқаланишта бўладиган исрофни камайтириш учун ишлатилади. Мой ишқаланувчи сиртни совитади, уни коррозиядан сақлайди, бу эса машинанинг хизмат муддатини оширади.
Сурков материалларини ва уларни суртиш усули мойланадиган ўзел конструкцияси ва унинг иш шароитига қараб танланади. Минерал суюқ мойлар ва пластик мойлар (консистент пасталар) энг кўп тарқалган.
Сурков мойларининг иш хоссаларини ошириш учун уларга оз миқдорда қўшилмалар қушилади.
Минерал мойлар. Қовушқоқлик ўт олиш ва қуюқланиш температуралари минерал мойларнинг асосий характеристикалари ҳисобланади.
Қовушорик деб, мой қатламинияг нисбий силжишга қаршилик курсата олиш хусусиятига айтилади. Қовушоқлик - сурков материалининг асосий сифат кўрасткичидир. Ишқаланиш ўзелининг иш температурасида ковушоқлик оптимал қийматга эга бўлиши керак. Мой­нинг қовушоқлиги катта бўлса, ишқаланувчи жуфтлардаги қаршилик ортади. Қовушоқлик кам бўлса, суюқ ишқаланиш учун зарур бўлган минимал зазор қиймати бўзилади, ишқаланувчи сиртлар кўпейилади. Температура кутарилиши билан мойнинг қовушоқлиги кескин пасаяди.
Минерал мой қовушоқлиги солиштирма босим ишқаланувчи жуфтларнинг нисбий тезлигига қараб танланади. Босим ортиши, тезлик камайиш билан янада қовушоқрок, мойдан фойдаланилади.
Ўт олиш температураси - маълуми шароитларда қиздирилган мой буғлари алангага яқинлаштирилса ўт оладиган температурадир Қуюқланиш температураси эса мой оқувчанлигини йуқотадиган температурадир.
Ишлатилишига қараб, хоссалари турлича мойлар бўлади (20-жадвал). Улар қуйидап хилларга бўлинади: мотор мойлари (самолёт, автомобиль, дизель, реактив двигателлар ва газ турбиналари деталларини мойлашда ишлатилади); буғ урбиналари учун мойлар (цилиндр мойлари, турбина ва компрессор мойлари); трансмиссион мойлар (автомобиль, гипоид ўзатмалар, ўқларни мойлаш учун ишлатиладиган мойлар); умум ишларда ишлатиладиган индустриал мойлар: электроизоляцион мойлар ва суюқликлар (трансформатор, кабель, конденсатор мойлари ва хоказолар).