K. U. Sharifxodjayeva

Xulosa qiUnadigan bo‘Isa, valuta riskida eng samarali siyosat quyidagilar:

• 
  korporativ mijozlar tomonidan doirniy ravishda talab qili- nadigan valuta kassalari uchun overnayt amaliyoliga qaltiq cheklovlar o'rnatish hamda asosiy konvertidanadigan valulalar uchun Iimitlarni bclgilash;
  
• 
  mijozlar tashabbusi bilan amalga oshiriladigan tijorat tranzaksiyalari (savdo bitimlari asosida bo'lgan) uchun valuta bi- timlarini cheklash.
  

Ko‘pchiUk olimlarning fikricha, uzoq muddatli obligatsiya- larda foiz stavkal arming o‘zgarishi bilan bog‘liq risk, qisqa mud- datli obligatsiyalarga qaraganda ko'proq sodir bolishi kuza- tilgan. Shunga qaramasdan, burring uchun. loydali bo'lgan yana bir omil shundan iboratki, foiz stavkasidagi risklarni baholashda mcnejcrlar va moliya inslitutlari uchun, kapital oqim lari ning be- rilgan vaqtdagi daromadliligi yoki zarari haqidagi ma'lumotlar- ning aniqligi juda muhim ahamiyal kasb ctadi. Foiz stavkasi

bilan bog^kliq risklami oldini olish uchun, mencjerlar yoki moliya institutlari tomonidan quyidagi chora-ladbirlar qo^kllaniladi:

1. 
   Foiz stavkasi vaqtini ifodalovchi konsepsiya tuziladi.
   
2. 
   Foiz stavkasi ning o'rtacha hayotiylik davri belgilab olina-
   

di.

3. 
   ToMovchilar qarzdorligining qarzlarni qaytara olmasligi yuzasidan biror xavfsizlik choralari ishlab chiqiladi.
   

Ikkita bir xil turdagi qimmatli qog‘o/larda, bir xil foiz stav- kalarining riski uchramasligi mumkin. Bu turli xil sabablardan kelib chiqib, sodir boladi.
Uzoq muddatli obligaisiyalarning diskont stavkasi 10 yilni tashkil etsa, biz uni «nollik kupon obligatsiyalar*, deb ataymiz. Ammo tolovchilar (yoki kreditorlar) belgilangan muddatdan oJ- din majburiyatlarni bajarsa, bunday holatni biz samarali diskont - lash, deb atashimiz mumkin. Foiz stavkasida har qanday qarz- dorlikning kamayishini samarali baholash uchun, Frederik Ma- kuicy tomonidan yarim asr muqaddam kashf etilgan, foiz stav­kasida davomiylik konsepsiyasiga nazar tashlar ekanmiz, nollik kupon stavkalariga nisbatan uzoq muddatli obligalsiyalarning daromadlilik darajasi bir xil olib borilishini hisob-kitob qilib chi- qishganda, risk nisbatan SO %& kam chiqishi aniqlangan. Shu bilan birga, to‘lov muddati yakuniga qadar doimiy risk ham mavjudligi hisoblab chiqildi.
Foiz stavkalari bilan bogliq risklarning o'zgarishi nafaqat valuta kurslaming o‘zgarishi. balki, qimmatli qog‘ozlarda maj- buriyatlarni bajaruvchi tomonning UVlovga layoqatini susayishi yoki batamom toiov qobiliyatini yo‘qotishi bilan bog‘liq risk­iarni himoyalash maqsadida ishlab chiqiladigan htmoya dastur- Iari, konsepsiyalar va sug‘urtalash tizimiga ham bevosita bogliq ekan. Umumiy holda qaralganda, bar qanday foiz stavkasi risk- larining uzoq muddalga himoya choralari ko⁴rilganligi, ushbu tur qimmatli qog'oz laming yetarli darajada riskka moyil ekani- dan dalolat beradi.