K. Sh. Baltayeva, Sh. R. Aliyev

5.Nafas yo„llari mikroflorasi 
 
Chaqaloq tug‗ilayotganda va birnchi marta nafas olishi bilan nafas 
yo‗llariga mikroblar tusha boshlaydi. Odam umri davomida nafas oladi, 
havo bilan birga burun bo‗shlig‗iga juda ko‗p narsalar kiradi. Bronx va 
o‗pka alveolalari steril hisoblanadi. Doimiy mikroorganizmlarga asosan 

---

151 
Staph. epidermis, Staph. saprofit,
difteroidlar, peptokokklar, korine-
bacteriyalar, saprofit grammanfiy diplokokklar kiradi. Sovuqotish, 
surunkali vitaminlar etishmasligi, nafas yo‗llarini shikastlanishlari, 
immunitet susayishi natijasida nafas yo‗llari kasalliklari kelib chiqadi . 
6.Og„iz bo„shlig„i va me‟da - ichak tizimi mikroflorasi
Og‗iz bo‗shlig‗i odam organizmida mikroorganizmlar uchun qulay 
shqroitli joylardan hisoblanadi . Bu yerdagi so‗lak hisobiga yuzaga 
keladigan doimiy namlik va ko‗p miqdordagi oziq moddalar 
mikroorganizmlar ko‗payishiga sharoit tug‗diradi. Og‗iz bo‗shlig‗ida 
doimiy mikroorganizmlardan 
Str. salivaris, mitis, sangius, mutans,
bakteriotsidlar, veylonellalar, aktinomitsetlar, spirohetalar, mikoplaz-
malar, protozoolar, zamburug‗lar va boshqalar kiradi. 1 ml so‗lakda 200 
xil atrofida aerob va anaerob mikroorganizmlar uchraydi. Og‗iz bo‗sh-
lig‗ini vaqtinchalik mikroblariga enterobakteriyalar, spora hosil qiluvchi 
bakteriyalar kiradi.
Og‗iz bo‗shligidagi mikroorganizmlarning ko‗pchiligi tish kirida 
uchraydi. 1mg quruq tish kirida 250 mln mikrob bo‗ladi. Og‗iz 
bo‗shlig‗idagi grammanfiy kokklar uglevodlarni parchalaydi va pH 
muhiti muvozanatni saqlaydi. Tish milkida tosh hosil bo‗lishida 
aktinomitsetlarning ta‘siri kattadir .
Me‟da – ichak tizimi mikroflorasi. 
Qizilo‗ngachning doimiy 
mikroflorasi yo‗q. Oshqozonda 1ml me‘da suyuqligida 10
3 
mikroblar 
bo‗lib, ular asosan kislotaga chidamli turlaridir: laktobakterialar – sut 
achituvchi bakterialar, sartsina, achitqilar. Tashqi tomondan oshqozonga 
tushuvchi mikroorganizmlarning ko‗pchiligi oshqozonning kislotali 
muhiti tufayli halok bo‗ladi. Oshqozon shirasining bakteritsid hususiyati 
ichakka mikroblarning tushishi yo‗lida o‗ziga hos fiziologik bar‘er 
hisoblanadi. Ingichka ichakda mikroorganizmlar kam, buning sababi - 
o‗t suyuqligi bakteritsid tasirga ega Ingichka ichakda ayniqsa uning 
yuqori qismlarida mikroblar hosil bo‗ladi. Pastki qismida mikroflora 
qisman ko‗p va yo‗g‗on ichak mikroflorasinikiga yaqindir. Ingichka 
ichakda ishqoriylik ortadi va mikroorganizmlarning rivojlanishi uchun 
qulay sharoit yaratiladi, lekin ingichka ichakning bakteritsid xususiyati 
tufayli mikroorganizmlarning sifat va miqdori kambag‗aldir. 
Yo‗g‗on ichakda mikroorganizmlar ko‗proq uchraydi. Ichakning 
bu qismida 260 xil mikroorganizmlar mavjudligi aniqlangan. Ular 
orasida anaeroblar (bakteroidlar, bifidobakteriyalar) ko‗pchilikni tashkil 
etadi. Bundan tashqari, ichakda 
E.coli
(ichak tayoqchasimon bakteriya-

---

152 
ning bir turi), 
Clostridium (Cl.perfringens, Cl.sprogens)
bakteriyalarning 
ayrim turlari, stafilakokklar, streptokokklar 
(S.faecalis),
Citrobacter 
tipidagi bakteriyalar, achitqilar, ichak viruslari, bir hujayrali sodda 
(ichak amyobasi) mikroorganizmlar ham uchraydi. Yo‗g‗on ichak odam 
organizmida eng ko‗p mikrob tutuvchi joydir. 1g najasda 10
9
-10
11
ta 500 
turdan ortiq mikroorganizm uchraydi. Obligat mikrofloraning 98-99% 
anaerob mikroorganizmlar hisoblanadi. Odam ichak mikroflorasi hayoti 
davomida o‗zgaradi. Ichak miroblari ko‗pchilik fiziologik funksiyalarda 
ishtirok etadi: ovqat hazm qilish jarayonida ishtirok etadi, ichak 
shilimshiq qavati tuzilishiga ta‘sir ko‗rsatadi, kompleksli vitaminlarni 
sintezlaydi, sistemani faoliyatini tezlashtiradi, ichakning surilish qobi-
liyatiga ta‘sir ko‗rsatadi