K. P. Abdurahmanov, V. S. Xamidov, M. F. Raxmatullaeva

Bo‘ylama to‘lqinlarning tarqalish tezligi

Vb =

dan iborat. Bu erda E – Yung moduli; ρ – elastik muhitning zichligi.

Ko‘ndalang to‘lqinning tarqalish tezligi

Vk =

dan iborat.

Bu erda G – siljish moduli. Yung moduli siljish modulidan katta bo‘lgani uchun ( E > G ) , bo‘ylama to‘lqin tezligi ko‘ndalang to‘lqin tezligidan kattadir:

Vb > Vk .

•  

To‘lqin tenglamasi

Muhit zarrachalarining muvozanat holatlaridan sijishi – to‘lqin jarayonining xarakteristikasidir. Siljishning vaqtga va koordinataga bog‘liqligi to‘lqin tenglamasi deb ataladi.

To‘lqin manbai koordinatasi 0 nuqtada bo‘lganda muhit zarrachalari quyidagi garmonik qonun bo‘yicha tebranadilar:

Bu yerda A, ω, - tebranishning amplitudasi, siklik chastotasi va boshlang‘ich fazasidir. U holda 0X o‘qidagi M nuqtada ξ kattalikning tebranishi tebranishdan faza bo‘yicha orqada qoladi:

•  

To‘lqin uzunligi deb to‘lqin frontining T bir davrga teng vaqtda ko‘chgan masofasiga aytiladi.
А- to‘lqin amplitudasi
Т- tebranish davri
ν- to‘lqin chastotasi
λ-to‘lqin uzunligi
А- to‘lqin amplitudasi
λ- to‘lqin uzunligi

To‘lqindagi zarrachaning tebransih tenglamasi

To‘lqindagi x=0 tekislikda yotgan barcha nuqtalar garmonik qonun bo‘yicha tebranadilar.

х tekislikda yotgan barcha nuqtalar quyidagi qonun bo‘yicha tebranadilar.

Tebranishning to‘xtash vaqti

Yassi to‘lqin tenglamasi

Umumiy holda muhitdagi o‘qning musbat yo‘nalishi bo‘ylab tarqalayotgan, energiyani yutmaydigan yassi to‘lqinning tenglamasi quyidagichadir:

А- to‘lqin amplitudasi
ω-siklik chastota
φ- boshlang‘ich faza
yassi to‘lqin fazasi