K. N. Nishonboyev. J. H. Xamidov

Oqsil biosintezining 1 etapi - transkriptsiya bo‘lib, bunda irsiy axborot 
DNKdan iRNK ko‘chiriladi. Dastlab sintezlangan iRNK (pre- iRNK) tarkibida 
axborot saqlamaydigan (intron) va axborot saqlovchi (ekzon) qismlari mavjud va u 

---

 
 22
funksional yetilmagan bo‘ladi. Pre- iRNK ning yetilish  jarayonida (protsessing) 
intronlar  fermentlar yordamida uzib tashlanib ekzonlar qayta ulanadi (splaysing). 
Shundan keyin yetuk iRNK sitoplazmaga chiqaziladi. 
 
Oqsil biosintezining ikkinchi etapi - translyatsiya deyiladi. Bu jarayon 
ribosomalarda kechadi. Bunda iRNK ribosomaning kichik va katta birliklari orasiga 
joylashadi. Ribosomaning A (aminokislota) qismiga aminokislota +tRNK 
kompleksi birikadi. Agar tRNK antikodoni iRNK kodoniga komplementar bo‘lsa 
aminokislota ribosomaning R(peptid) qismida peptid tarkibiga ulanadi, ribosoma 
keyingi tripletga joyini o‘zgartiradi. 
 
Shunday qilib translyatsiya jarayonida ahborot nukleotidlar kodidan oqsil 
molekulalaridagi aminokislotalar kodiga ag‘dariladi (4-jadval).