К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

6.6-расм. Инсон омилининг капиталлашув ва потенциаллашув 
жараёни 
 
Мазкур чора-тадбирлар, яъни, бунда сарфланган пул маблағлари ва 
қийматликлар моддий харажатларни ташкил этса, сарф этилган вақт, энергия, 
куч-қувват, ақлий меҳнат, интилиш ва ҳаракатлар, ўқитиш-ўргатиш, сабр- 
бардош кабилар номоддий харажатларни ташкил этади. Бу ҳолатда 
харажатларнинг ҳар иккала кўриниши ҳам бир хил устуворликка эга бўлиб, 
бир-бирини тўлдиради. 
6.7-расм.
Инсон капиталининг шаклланиши жараёни
Меҳнат 
потенциали 
Инсон
капитали 
Инсон
(шахс) 
Шахсий қобилиятлар, моддий ва 
номоддий ҳаражатлар 
Меҳнат лаёқати, сафарбарлик, 
тажриба ва кўникмалар 
Миллий иқтисодиёт 
Инсоннинг ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжлари учун 
зарур шарт-шароитлар 
Шахснинг вояга етиши ва хар томонлама 
камол топиши
Инсон капиталининг шаклланиши ва 
ривожланиши 
Моддий: 
–
табиий неъматлар 
–
даромад 
–
озиқ-овқат 
–
меҳнат шароитлари 
–
уй-жой шароитлари 
–
атроф муҳит 
–
хизматлар 
–
ижтимоий ҳимоя 
Маънавий: 
–
соғлиқни сақлаш 
–
таълим 
–
ахборот ресурслари 
–
маданий хордиқ 
–
жисмоний тарбия ва спорт 
–
урф-одатлар 
–
миллий қадриятлар 
–
ижтимоий ҳимоя 

---

222 
Инсон капиталининг аҳамияти табиий ресурслар, моддий бойлик ва 
маблағлардан баландроқ. 
Чунки инсон капиталларининг йиғиндиси меҳнат потенциалини ташкил 
этади. Яъни, меҳнат лаёқатига эга бўлиш, муайян тажриба ва малакага эга 
бўлиш, сафарбарлик имкониятининг вужудга келиши натижасида инсон 
капитали потенциал кўриниш касб этади. 
Айнан шу сабаб у иқтисодий ўсиш ва самарадорликнинг асосий омили 
ҳисобланади.