К. М. Рафиков – Ўзбекистон касаба уюшмалари Федерацияси раиси

 
 
6.8-расм.
Меҳнат потенциалининг ҳозирги давр концепцияси 
 
Меҳнат ресурсларининг табиий сифати инсоннинг саломатлиги ҳолати 
билан белгиланади. Жаҳон соғлиқни сақлаш Уставига (Конституциясига) 
мувофиқ, “Саломатлик инсонда фақат касаллик ва жисмоний камчиликлар 
мавжуд эмаслигина, шунингдек унинг тўла жисмоний, руҳий ва ижтимоий 
бардамлигини англатади”
1
. 
Меҳнат потенциалининг яна бир унсури унинг реакциясининг 
(организмнинг ташқи таъсирга жавоби) тезлигидир. Меҳнат жараёнини 
амалган ошириш вақти ва ишлаб чиқариладиган маҳсулотнинг миқдори ана 
шу реакциянинг тезлигига боғлиқдир. Бу айни пайтда ходимга ўз меҳнат 
фаолиятини онглироқ ташкил этишига имкон беради. 
Табиий хусусиятлар ва қобилиятлар натижасида меҳнат потенциали 
эгалланган тажриба ва сифат ўзгаришлари ривожланиб боради. Буни 
меҳнат 
потенциалининг
функциявий сифати 
деб ҳам аташади. У ходимнинг 
эгаллаган, меҳнат фаолиятининг муайян турини бажариш имконини 
1
Устав (Конституция) Всемирной организации здравоохранения // 
http://docs.cntd.ru/document/901977493 
Меҳнат ресурсларининг меҳнат потенциалининг 
ҳозирги давр концепцияси 
Табиий хусусиятлар 
Эгалланган хусусиятлар 
Жисмоний потенциал 
Реакциянинг 
(организмнинг ташқи 
таъсирга жавоби) тезлиги 
Ёш 
Саломатлик 
Таълим 
Малака 
Билим 
Кўникмалар 

---

224 
берадиган қобилиятидир. Меҳнат потенциалининг бу сифати ходимда 
мавжуд умумий ва махсус касб билимлари, малака, меҳнат кўникмалари, 
маҳорат, ижтимоий салоҳият ва бошқаларни мужассамлаштиришга таъсир 
кўрсатади. Ана шу хусусиятлар инсон қобилиятига меҳнат фаолиятининг 
аниқ тури ва ишлаб чиқаришнинг ривожланганлик даражасига боғлиқ 
равишдаги ижтимоий эҳтиёжни англатади. 
Ҳозирги инновацион ривожланиш шароитларида ходимлардан 
ўзларининг меҳнат сифатини муттасил ривожлантириб бориш талаб 
этилмоқда, чунки олдин эгалланган сифатлар тез эскириб қолмоқда ва ишлаб 
чиқаришнинг муттасил модернизация қилинаётганлиги сабабли ишлаб 
чиқаришда аввалги самарани бера олмай қолмоқда. Бу ходимлар меҳнат 
потенциали сифатини оширишни ҳаётий заруратга айлантирмоқда.